Dầu nhờn là loại dầu dùng để bôi trơn cho các động cơ. Dầu nhờn là hỗn hợp bao gồm dầu gốc , và phụ gia, hay là người ta thường gọi chính là dầu nhờn thương phẩm. Phụ gia thêm vào với mục đích chính là giúp cho cho dầu nhờn thương phẩm có đã được những tính chất phù hợp với chỉ tiêu đề ra mà dầu gốc không có được.
Lịch sử hình thành , tăng trưởng của dầu nhờn
Cách đây 150 năm, thậm chí còn con người vẫn không có khái niệm về dầu nhờn. Tất cả những các loại máy móc lúc bấy giờ đều đã được bôi trơn chỉ bằng dầu mỡ lợn , và sau đó dùng dầu ôliu. Khi dầu ôliu khan hiếm thì người ta chuyển sang sử dụng những các loại dầu thảo mộc khác. Ví dụ, để bôi trơn cọc sợi máy dệt người ta sử dụng đến dầu cọ .Khi ngành chế biến dầu mỏ sinh ra, các loại sản phẩm hầu hết tại những nhà máy sản xuất chế biến dầu mỏ là dầu hỏa, phần còn lại là mazut ( chiếm 70 – 90 % ) chưa được sử dụng và coi như bỏ đi. Nhưng khi ngành công nghiệp dầu mỏ tăng trưởng thì lượng cặn mazut ngày càng lớn, buộc con người phải khảo sát , nghiên cứu để sử dụng nó vào mục tiêu có lợi. Lúc đầu người ta lấy cặn dầu mỏ pha thêm vào dầu thực vật hoặc mỡ lợn với tỉ lệ thấp để gây nên dầu bôi trơn, nhưng chỉ ít lâu sau người ta đã biết dùng cặn dầu mỏ để sản xuất ra dầu nhờn .
Năm 1870 ở Creem (Nga), tại nhà máy Xakhanxkiđơ bắt đầu chế tạo đã được dầu nhờn từ dầu mỏ, nhưng chất lượng thấp. Nhà bác học người Nga nổi tiếng D.I.Mendeleev chính là một trong những người chú ý đầu tiên đến vấn đề dùng mazut để chế gây ra dầu nhờn. Năm 1870 – 1871, Ragorzin đã xây dựng một xưởng thí nghiệm dầu nhờn nhỏ, , đến năm 1876 – 1877, Ragorzin xây dựng ở Balakhan nhà máy chế biến dầu nhờn đầu tiên ở trên thế giới có công suất 100.000 put/năm. Nhà máy này đã sản xuất được bốn các loại dầu nhờn: dầu cọc sợi, dầu máy, dầu trục cho toa xe mùa hè , mùa đông. Các mẫu dầu nhờn của Ragorzin được mang đến triển lãm quốc tế Pari năm 1878 và đã gây được nhiều hấp dẫn đối với nhà khoa học các nước. Phát huy kết quả đó, năm 1879, Ragorzin cho xây dựng ở Conxtantinôp nhà máy thứ hai chuyên sản xuất dầu nhờn để xuất khẩu. Chính Mendeleep cũng đã thực hiện việc ở các phòng thí nghiệm , và những phân xưởng của nhà máy này vào những năm 1880 – 1881. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của ông, nhiều cơ sở khoa học của ngành sản xuất dầu nhờn được xây dựng , chỉ trong vòng mấy năm sau đó, ngành chế tạo dầu nhờn đã thực sự phát triển , đánh dấu một bước ngoặt trong lịch sử chế tạo chất bôi trơn.
Bạn đang đọc: Dầu nhờn – Wikipedia tiếng Việt
Dầu nhờn – Wikipedia tiếng Việt
Các tác phẩm nghiên cứu , và điều tra của nhà bác học Nga nổi tiếng N.P.Petrop đã tạo điều kiện kèm theo để dầu nhờn được sử dụng thoáng rộng hơn. Trong những tác phẩm của mình, ông đã nêu lên năng lực hoàn toàn có thể dùng trọn vẹn dầu nhờn thay thế sửa chữa cho dầu thực vật , mỡ động vật hoang dã, đồng thời nêu lên những nguyên tắc bôi trơn. Cùng với những văn minh khoa học chưa ngừng, con người đã thiết kế xây dựng được những tháp chưng cất chân chưa văn minh sửa điều trị thay thế cho những nhà máy sản xuất chưng cất cũ kỹ, đây chính là bước tăng trưởng can đảm , mạnh mẽ của ngành công nghiệp dầu mỏ .Chúng ta đang sống trong thời đại khoa học , và công nghệ tiên tiến, nền công nghiệp tân tiến đã , đang xâm nhập vào mọi hang cùng, ngõ ngách trên quốc tế , và xu thế quốc tế hóa nên đời sống kinh tế tài chính cũng ngày càng tăng trưởng can đảm , mạnh mẽ. Tất cả những đặc thù nêu trên của thời đại đã đặt ra một trách nhiệm rất nhiều chính là to lớn cho những vương quốc là phải kiến thiết xây dựng được một nền công nghiệp dầu mỏ tân tiến, cung cấp , thỏa mãn nhu cầu những nhu yếu ngày càng tăng của nền kinh tế tài chính quốc tế .Các tập đoàn lớn tư bản lớn tương quan đến dầu nhờn như : Shell, Exxon-Mobil, BP, Chervon, Total, v.v… đã xuất hiện trên hầu hết những nước ở trên quốc tế. Họ cũng đã và đang vận dụng thoáng đãng những thành tựu mới nhất của khoa học, đưa nền công nghiệp dầu mỏ hằng năm tăng trưởng không ngừng , và sản xuất dầu nhờn cũng chưa ngừng được nâng cao về mặt chất lượng cũng như số lượng, phát minh sáng tạo thêm nhiều chủng các loại dầu nhờn mới .
Thành phần dầu nhờn
Dầu nhờn để bôi trơn cho những động cơ hoạt động giải trí quản lý , vận hành trong thực tiễn đó chính là hỗn hợp gồm có dầu gốc và phụ gia, hay là người ta thường gọi chính là dầu nhờn thương phẩm. Phụ gia thêm vào với mục tiêu là giúp cho cho dầu nhờn thương phẩm có đã được những đặc thù tương thích với chỉ tiêu đề ra mà dầu gốc chưa có được . Dầu gốc chính là dầu thu được sau quá trình chế biến, giải quyết , xử lý tổng hợp chỉ bằng những quy trình giải quyết , xử lý vật lý và hóa học. Dầu gốc thường thì gồm có ba loại là : dầu khoáng, dầu tổng hợp toàn phần , dầu bán tổng hợp .Với đặc thù ưu việt như giá tiền rẻ, mẫu sản phẩm phong phú , đa dạng chủng loại, dầu khoáng đã chiếm một vị trí quan trọng trong nghành sản xuất dầu nhờn. Trong những năm gần đây, Dầu tổng hợp cũng đã được chăm sóc nhiều bởi đặc thù ưu việt của nó so với dầu khoáng thường thì. Dầu bán tổng hợp là các loại dầu đã được trộn lẫn đến từ Dầu khoáng ( 70 % ) , và Dầu tổng hợp ( 30 % ), dầu bán tổng hợp cũng sẽ chính là tương lai của ngành công nghiệp chế biến dầu do nó mang những đặc tính tiêu biểu vượt trội của Dầu tổng hợp, nhưng giá tiền thấp hơn từ 50 – 60 % .
Dầu gốc khoáng
Trước đây, thường thì người ta dùng phân đoạn cặn mazut chính là nguyên liệu chính để sản xuất dầu nhờn gốc. Nhưng về sau này khi ngành công nghiệp nặng , và sản xuất máy móc tăng trưởng, yên cầu lượng dầu nhờn ngày càng cao , và chủng loại ngày càng nhiều mẫu mã cũng như tiêu chuẩn về chất lượng ngày càng cao, nên người ta đã điều tra , nghiên cứu tận dụng phần cặn của quá trình chưng cất chân không có tên gọi là cặn gudron thực hiện nguyên vật liệu để sản xuất dầu nhờn gốc có độ nhớt cao. Tóm lại nguyên liệu chính để sản xuất dầu nhờn gốc chính là cặn mazut , và gudron . Mazut là phần cặn của quá trình chưng cất khí quyển có nhiệt độ sôi cao hơn 350 °C. Phần cặn này hoàn toàn có thể đem đi đốt hoặc làm nguyên vật liệu để sản xuất dầu nhờn gốc. Để sản xuất dầu nhờn gốc người ta đem mazut chưng cất chân không thu đã được phân đoạn có nhiệt độ sôi khác nhau :
Phân đoạn dầu nhờn nhẹ ( LVGO: Light Vacuum Gas Oil ) có nhiệt độ sôi từ 300°C – 350°C.Phân đoạn dầu nhờn trung bình ( MVGO: Medium Vacuum Gas Oil ) có nhiệt độ đến từ 350°C – 420°C.Phân đoạn dầu nhờn nặng ( HVGO: Heavy Vacuum Gas Oil ) có nhiệt độ từ 420°C – 500°C.
Thành phần của những phân đoạn này gồm những phân tử hydrocacbon có số cacbon đến từ C21-40, những hydrocacbon trong phân đoạn này có khối lượng phân tử lớn ( 1000 – 10000 ), cấu trúc phức tạp, gồm có :
Các parafin mạch thẳng , mạch nhánh.Các hydrocacbon napten đơn hay đa vòng thường có gắn nhánh phụ chính là các parafin.Các hydrocacbon thơm đơn hay đa vòng chủ yếu chứa mạch nhánh ankyl, nhưng chủ yếu là 1 đến 3 vòng.Các hợp chất lai hợp mà chủ yếu là lai hợp giữa napten , paraffin, giữa napten , hydrocacbon thơm.Các hợp chất phi hydrocacbon như các hợp chất chứa các nguyên tố oxy, nitơ, lưu huỳnh cũng chiếm phần lớn trong phân đoạn dầu nhờn. Những hợp chất chứa kim các loại cũng gặp trong phân đoạn này.
Cặn gudron là phần cặn còn lại của quy trình chưng cất chân không, có nhiệt độ sôi ở trên 500°C. Trong phần này tập trung các cấu tử có số nguyên tử cacbon từ C41 trở lên, thậm chí có cả C80, có trọng lượng phân tử lớn, có cấu trúc phức tạp. Do đó người ta không chia thành phần của phân đoạn này theo từng hợp chất riêng biệt mà người ta phân làm ba nhóm như sau:
Nhóm chất dầu
Nhóm chất dầu bao gồm các hydrocacbon có phân tử lượng lớn, tập trung nhiều các hợp chất thơm có độ ngưng tụ cao, cấu trúc hỗn hợp nhiều vòng giữa hydrocacbon thơm , napten, đây là nhóm chất nhẹ nhất có tỷ trọng xấp xỉ chỉ bằng 1. Nhóm chất này hòa tan được các dung môi nhẹ như paraffin , và xăng, nhưng người ta chưa thể tách nó chỉ bằng các chất như silicagen hay chính là than hoạt tính vì đây là những hợp chất chưa có cực. Trong phân đoạn cặn gudron, nhóm dầu chiếm khoảng 45 – 46%.
Nhóm chất nhựa
Nhóm nhựa hòa tan đã được trong các dung môi như nhóm dầu nhưng nó là hợp chất có cực nên có thể tách ra bằng các chất như than hoạt tính hay silicagen. Nhóm chất nhựa gồm hai thành phần chính là các chất trung tính , và axit. Những chất trung tính có màu nâu hoặc đen, nhiệt độ hóa mềm nhỏ hơn 100°C, tỷ trọng lớn hơn 1, dễ dàng hòa tan trong xăng, naphta. Chất trung tính tạo cho nhựa có tính dẻo dai , và tính kết dính. Hàm lượng của nó tác động trực tiếp đến độ kéo dài của nhựa, chiếm khoảng 10 – 15% khối lượng cặn gudron. Các chất axit chính là chất có nhóm-COOH, màu nâu sẫm, tỷ trọng lớn hơn 1, dễ dàng hòa tan trong clorofom , và rượu etylic, chất axit tạo cho nhựa có tính hoạt động bề mặt, chiếm 1% trong cặn dầu mỏ.
Nhóm asphanten
Nhóm asphanten chính là nhóm chất rắn màu đen, cấu trúc tinh thể, tỷ trọng lớn hơn 1, chứa hầu hết hợp chất dị vòng có năng lực hòa tan mạnh trong cacbon disunfua ( CS2 ), nhưng chưa hòa tan trong những dung môi nhẹ như parafin hay là xăng, ở 300 °C không bị nóng chảy mà bị cháy thành tro .Trong quá trình thì nhóm dầu, nhựa, asphanten sống sót ở trạng thái hệ keo, trong đó nhóm nhựa tan trong dầu tạo thành một dung dịch thật sự, người ta gọi là môi trường tự nhiên phân tán. Asphanten chưa tan trong nhóm dầu nên sống sót ở trạng thái pha phân tán. Ngoài ba nhóm chất trên, trong cặn godron còn sống sót những hợp chất cơ kim của sắt kẽm kim các loại nặng, những hợp chất cacbon, cacboit, những hợp chất này chưa tan trong những dung môi thường thì, chỉ tan trong pyridine .
Dầu nhờn tổng hợp
Dầu nhờn sản xuất từ dầu mỏ vẫn chiếm ưu thế do nó có những ưu điểm như: công nghệ sản xuất dầu đơn giản, giá thành rẻ. Nhưng ngày nay, để đáp ứng yêu cầu cao của dầu nhờn bôi trơn, người ta bắt đầu quan tâm đến dầu tổng hợp nhiều hơn. Dầu tổng hợp là dầu được gây nên bằng các phản ứng hóa học đến từ những hợp chất ban đầu, do đó nó có những tính chất đã được định ra trước. Nó có thể có những tính chất tốt nhất của dầu khoáng, bên cạnh nó còn có các tính chất khác đặc trưng như là: không cháy, chưa hòa tan lẫn trong nước. Ưu điểm của dầu tổng hợp chính là có khoảng nhiệt độ hoạt động rộng đến từ -55°C đến 320°C, có độ bền nhiệt lớn, có nhiệt độ đông đặc thấp, chỉ số độ nhớt cao… Chính những ưu điểm này mà dầu tổng hợp ngày càng đã được sử dụng nhiều, số 1 chính là trong các động cơ phản lực. Có hai phương pháp chính để phân loại dầu nhờn tổng hợp:
Phương pháp 1: dựa vào một số tính chất đặc thù để phân các loại như: độ nhớt, khối lượng riêng.Phương pháp 2: dựa vào bản chất của chúng.
Theo chiêu thức 2 người ta chia dầu tổng hợp thành những các loại chính sau : hydrocacbon tổng hợp, este hữu cơ, poly glycol, , este photphat. Bốn hợp chất chính này chiếm ở trên 40 % lượng dầu tổng hợp tiêu thụ ở trên trong thực tiễn .
Phụ gia cho dầu nhờn
Dầu nhờn thương phẩm để sử dụng cho mục đích bôi trơn là hỗn hợp của dầu gốc , phụ gia. Do đó, chất lượng của dầu bôi trơn ngoài sự phụ thuộc rất nhiều nhiều vào dầu gốc, nó còn phụ thuộc vào phụ gia.
Phụ gia là những hợp chất hữu cơ, vô cơ, thậm chí còn chính là những nguyên tố hóa học đã được thêm vào chất bôi trơn, nhằm mục đích nâng cao hay mang lại những đặc thù mong ước. Thông thường, hàm lượng phụ gia đưa vào là 0,01 – 5 %, trong 1 số ít trường hợp phụ gia đã được dùng đến từ vài phần triệu cho đến vài Phần Trăm. Do chính là những hợp chất hoạt động giải trí, thế cho nên khi sống sót trong dầu phụ gia hoàn toàn có thể tính năng với nhau và làm mất tính năng của dầu nhờn. trái lại, chúng cũng hoàn toàn có thể ảnh hưởng ảnh hưởng tương hỗ với nhau gây ra một đặc thù mới có lợi cho dầu nhờn, do đó việc phối trộn những phụ gia cần phải đã được điều tra và khảo sát kỹ lưỡng để các loại trừ những hiệu ứng đối kháng , nâng cao tính ảnh hưởng tác động tương hỗ. Sự ảnh hưởng tác động tương hỗ giữa phụ gia , và dầu gốc cũng là một yếu tố cần đã được chăm sóc khi sản xuất dầu nhờn .Ngày nay, để đạt được những tính năng bôi trơn thì dầu có chứa nhiều phụ gia khác nhau. Chúng hoàn toàn có thể được pha riêng chưa liên quan gì đến nhau vào dầu nhờn hoặc phối trộn lại với nhau để tạo thành một phụ gia đóng gói rồi mới đưa vào dầu nhờn .Yêu cầu chung của một loại phụ gia :
Dễ hòa tan trong dầu.Không hoặc ít hòa tan trong nước.Không ảnh hưởng đến tốc độ nhũ hóa của dầu.Không bị phân hủy bởi nước , và kim loại.Không bị bốc hơi ở điều kiện thực hiện việc của hệ thống dầu nhờn.Không thực hiện tăng tính hút ẩm của dầu nhờn.Hoạt tính có thể kiểm tra được.Không độc, rẻ tiền, dễ kiếm.
Phụ gia tăng chỉ số nhớt
Phụ gia được sử dụng để làm tăng chỉ số số nhớt chính là những polymer tan đã được trong dầu có tính năng tăng độ nhớt của dầu mỏ, nghĩa là thực hiện cho vận tốc đổi khác độ nhớt của dầu theo nhiệt độ giảm đi ( tăng chỉ số độ nhớt ) cũng như để gây nên những loại dầu mùa đông. Các phụ gia này được chia làm hai nhóm : dạng hydrocacbon và dạng este .
Dạng hydrocacbon có các loại: copolymer etylen-Propylen, Polyizobutylen, copolymer styren- butadien do hydro hóa, copolymer styren-izopren.Dạng ester gồm: polymetacrylat, polyacrylat , và các copoly của ester styrenmaleic.
Các chất cải tổ chỉ số độ nhớt được sủ dụng thoáng đãng số 1 lúc bấy giờ chính là những polymer của etylen-propylen ( hoàn toàn có thể lên đến 10 % ) , và polyizobutylen ( hàm lượng nhỏ 0,2 – 0,5 % ) .
Phụ gia chống oxy hóa
Phụ gia này nhằm mục đích mục tiêu thực hiện chậm quy trình ôxy hóa của dầu ( tăng độ bền ôxy hóa ), khắc phục hiện tượng kỳ lạ cháy vòng găng, giảm bớt hiện tượng kỳ lạ ăn mòn cụ thể , và tạo cặn. Có hai nhóm phụ gia chống ôxy hóa :
Phụ gia kìm hãm quy trình ôxy hóa dầu ở một lớp dày ngay trong khối dầu: nhóm này quan trọng số 1 là chất ức chế ôxy hóa, đó chính là các hợp chất có chứa nhóm phenol hay nhóm amin, cũng có thể chứa 2 nhóm đồng thời như các phenol có chứa nitơ hoặc lưu huỳnh, các kẽm di-ankyl di-thiophotphat (ZnDDP), các hợp chất của phốt pho, lưu huỳnh…. Các chất ức chế này có nồng độ thấp, khoảng 0,005 đến 0,5 %.Phụ gia kìm hãm quá trình ôxy hóa dầu ở lớp mỏng trên bề mặt kim loại, đó chính là các chất thơm nhiệt, được pha với tỷ lệ 0,5 – 3%, chúng sẽ làm chậm quy trình ôxy hóa dầu ở lớp mỏng ở trên chi tiết động cơ ở nhiệt độ tương đối cao (200-300C), ngoài ra còn có tác dụng bảo vệ, chống rỉ cho ổ đỡ. Những chất thơm nhiệt được dùng chính là các hợp chất hữu cơ có chứa phốt pho, lưu huỳnh, kẽm ( tri-butylaphotphit, di-tiophotphat kẽm…).
Các loại chất thơm nhiệt có vẻ như là chất thơm quan trọng số 1 vì khi động cơ ngừng hoạt động giải trí là lúc dầu ngừng tuần hoàn , khi đó chất thơm tẩy rửa cũng ngừng hoạt động giải trí còn chất thơm nhiệt thì ngược lại, sẽ hoạt động giải trí mạnh hơn, nó chưa cho lớp dầu mỏng dính ở trên những cụ thể chưa nguội có năng lực biến thành sạn .
Phụ gia ức chế gỉ
Nếu như động cơ thao tác không có thời hạn ngừng lâu thì dầu nhờn thực hiện tính năng chống ghỉ sét tương đối tốt vì khi động cơ ngừng trong thời hạn ngắn thì dầu không kịp chảy hết khỏi những cụ thể. Nhưng nếu động cơ ngừng lâu hoặc dữ gìn , và bảo vệ lâu ngày thì xylanh, cổ trục khuỷu , và những chi tiết cụ thể đánh bóng hoặc mài cũng sẽ bị gỉ. Gỉ là sự hình thành sắt hydroxit Fe ( OH ) 2, chính là một dạng đặc biệt quan trọng quan trọng của ăn mòn ở trên mặt. Có nhiều hợp chất được dùng để ức chế rỉ như : những axit béo, những este của axit napteic , axit béo, những amin hữu cơ, những xà phòng sắt kẽm kim các loại của axit béo … thường pha vào dầu với tỷ suất 0,1 – 1 % .
Phụ gia ức chế tạo bọt
Bọt do chưa khí trộn mạnh vào dầu nhờn tác động tác động xấu tới đặc thù bôi trơn, thực hiện tăng sự ôxy hóa của chúng, làm dầu bị tổn thất, ngăn cản sự lưu thông của dầu trong sự tuần hoàn, gây nên hiện tượng kỳ lạ bôi trơn không rất đầy đủ. Để hạn chế hoặc giảm sự tạo bọt người ta sử dụng những loại phụ gia chống bọt. Chúng còn được gọi chính là những chất hủy hoặc phá bọt. Đó chính là hợp chất silicon và hydro có năng lực làm tan sủi bọt nhưng tỷ suất này rất nhỏ : 0,001 – 0,004 %. Phụ gia cho dầu nhờn bôi trơn là một hợp phần của công nghệ tiên tiến chất bôi trơn tân tiến, đặc biệt quan trọng chính là so với dầu động cơ .
Phụ gia phân tán
Dùng để ngăn ngừa, làm chậm quy trình tạo cặn và và lắng đọng trong điều kiện kèm theo hoạt động giải trí ở nhiệt độ thấp. Những phụ gia phân tán quan trọng nhất gồm có :
Ankenyl-poly-amin-suxinimit.Ankyl-hydrobenzyl-polyamin.Este-polyhydroxy-suxinic.Poly-aminamit-imidazolin.Polyamine suxinimit.Ester-photpholat.
Như vậy những chất phân tán đã được sử dụng đều có chứa những nhóm chức như amin, imít, amít hoặc những nhóm hydroxyl-ester nên những polymer như poly metacrylat cũng cho năng lực phân tán. Mặt khác, do chúng có tính nhớt ( chất tăng chỉ số độ nhớt ) nên chúng đã được sử dụng như những phụ gia phân tán nhiều công dụng. Lượng chất phân tán được sử dụng nói chung phụ thuộc vào vào lượng chất rắn cần phải phân tán trong dầu , thường là chiếm từ 0,1 đến 2 %. Những dầu bôi trơn cacte chất lượng số 1 lúc bấy giờ có chứa tới 8 % những phụ gia phân tán chưa tro. Hiệu quả của những chất phân tán là tác dụng của sự ảnh hưởng ảnh hưởng qua lại đặc biệt quan trọng giữa tác nhân được chặn , và chất phân tán .
Phụ gia ức chế ăn mòn
Là phụ gia có công dụng làm giảm thiểu việc tạo thành những peoxit hữu cơ, axit và những thành phần ôxy hóa khác làm xuống cấp dầu động cơ, bảo vệ ổ đỡ , và những mặt phẳng khác nhau khỏi ăn mòn. Có thể nói chất ức chế ăn mòn bổ trợ trong trong thực tiễn có tính năng như những chất chống ôxy hóa. Những phụ gia này gồm có : di-thiophotphat sắt kẽm kim loại ( đặc biệt quan trọng chính là kẽm ) ; sunphonat sắt kẽm kim các loại và sắt kẽm kim loại kiềm cao ; , và những tác nhân hoạt động giải trí mặt phẳng như những axit béo, amin, axit ankylsuxinic, clo hóa parafin …
Phụ gia chống mài mòn
Mài mòn chính là sự tổn thất sắt kẽm kim loại giữa những mặt phẳng hoạt động tương đối với nhau. Yếu tố chính gây mài mòn là do sự tiếp xúc giữa sắt kẽm kim các loại , sắt kẽm kim loại ( mài mòn dính ). Sự xuất hiện của những hạt mài ( mài mòn hạt ) gây ra mài mòn chính là do ăn mòn hay mài mòn hóa học. Để chống lại sự mài mòn, thiết yếu phải cho vào những phụ gia chống mài mòn gồm những nhóm hóa chất có chứa hợp chất phôtpho, hợp chất lưu huỳnh, những dẫn xuất béo có năng lực bám dính trên mặt phẳng sắt kẽm kim các loại nhằm mục đích giảm bớt sự cọ xát, tỏa nhiệt trong quy trình thao tác. Phụ gia chống mài mòn thường có hàm lượng nhỏ khoảng chừng 0,01 % .
Phụ gia tương hỗ ma sát của bộ li hợp
Đây là phụ gia chuyên dùng trong dầu nhớt dành riêng cho xe motor, xe máy sử dụng bộ li hợp ướt. Cấu tạo bộ li hợp ướt có các chi tiết bề mặt nhám (hầu hết làm đến từ giấy pha kim loại) để khi chất lỏng lọt vào đủ để thực hiện chất xúc tác kết dính cơ học giữa các đĩa chịu lực ma sát khi tiếp xúc với đĩa truyền động, chịu lực ma sát nghỉ , dễ sinh ra ma sát trượt. Phụ gia cải thiện ma sát được thêm vào dầu nhờn, , và nó chỉ tạo kết dính đối với chất liệu trên, không gây ma sát cho kim loại.
Nồng độ phụ gia này phải giám sát kĩ lưỡng để vừa đủ tạo kết dính trong suốt quy trình quản lý , và vận hành mà không gây ảnh hưởng tác động đến thành phần những phụ gia khác .
Phụ gia tẩy rửa
Với nồng độ 2 – 10 %, những chất tẩy rửa hoàn toàn có thể ngăn cản, các loại trừ những cặn chưa tan trong dầu, cặn sạn, cacbon và những hợp chất chì ở trên những bộ phận của động cơ đốt trong. Chúng công dụng bằng cách hấp thụ lên những hạt không tan, giữ chúng lại trong dầu nhằm mục đích giảm tối thiểu cặn lắng , giữ sạch những cụ thể của động cơ. Tác nhân quan trọng số 1 có tính tẩy rửa chính là những phụ gia có chứa sắt kẽm kim loại, chúng gồm có : sunphonat, phenolat, salixylat. Phần lớn sunphonat, phenolat , salixilat của canxi hoặc magiê đã được sử dụng như những chất tẩy rửa chứa sắt kẽm kim loại .
Phụ gia biến tính, giảm ma sát
Phụ gia biến tính, giảm ma sát (FM) có chức năng làm tăng độ bền của màng dầu, giữ bề mặt kim loại tách rời nhau, ngăn chưa cho lớp dầu bị phá hoại trong điều kiện tải trọng lớn , nhiệt độ cao. Phụ gia biến tính FM làm giảm hệ số ma sát, bảo tồn đã được năng lượng, tiết kiệm đã được 2-3% nhiên liệu cho ôtô. Phụ gia FM đã được sử dụng khi cần tạo ra chuyển động trượt mà chưa có rung động và khi cần có hệ số ma sát nhỏ nhất. Phụ gia FM bao gồm nhiều các loại hợp chất chứa ôxy, nitơ, lưu huỳnh, molipden, đồng và các nguyên tố khác. Những phụ gia này làm tăng độ bền của màng dầu chủ yếu do hiện tượng hấp phụ vật lý, nhờ đó thực hiện giảm ma sát. Phụ gia này thường được pha với tỷ lệ 0,1 – 0,3 %.
Phụ gia hạ điểm đông đặc
Ở nhiệt độ thấp thì nguy cơ lưu động của dầu sẽ giảm, vì vậy cần pha các phụ gia hạ điểm đông đặc nhằm hạ thấp nhiệt độ đông đặc của dầu. Cần cho thêm một ít parafin có lượng O.R.azolin không quá 1%.
Pha chế dầu động cơ
Tỷ lệ, thành phần của dầu gốc , và các phụ giatrong dầu nhờn thương phẩm (dầu động cơ SAE 30 hoặc SAE 40)
Thành phần dầu nhờn thương phẩm Trọng lượng, %
Dầu gốc 71,5 – 96,2
Chất tẩy rửa 2 – 10
Chất phân tán chưa tro 1 – 9
Kẽm di-ankyl di-thiophotphat 0,5 – 3
Phụ gia chống ôxy hóa , chống mài mòn 0,1 – 2
Chất biến tính ma sát 0,1 – 3
Chất hạ điểm đông đặc 0,1 – 1,5
Chất ức chế tạo bọt 2 – 15 ppm Vấn đề pha chế dầu động cơ chính là một việc thực hiện khó khăn vất vả, phức tạp, tốn kém, yên cầu nhiều ngành kỹ thuật tham gia, nó cũng chính là sức mạnh cạnh tranh đối đầu của những công ty dầu nhờn. Vậy thì tỷ suất phụ gia pha như thế nào với dầu gốc cũng sẽ gây nên dầu thành phẩm chất lượng cao, không những làm giảm những mặt tránh của dầu gốc, nâng cao phẩm cấp so với những chất đã có sẵn của dầu , tạo cho dầu nhờn những đặc thù mới thiết yếu. Trong thực tiễn, một vài các loại dầu động cơ hoàn toàn có thể chứa hơn 20 % phụ gia những các loại .