Dạy học và Quá trình dạy học là gì ?
Dạy học là gì ?
Dạy học là hoạt động đặc trưng nhất, chủ yếu nhất của nhà trường, diễn ra theo một quá trình nhất định từ t0 đến tn gọi là quá trình dạy học (QTDH). Đó là một quá trình xã hội bao gồm và gắn liền với hoạt động dạy và hoạt động học trong đó học sinh tự giác, tích cực, chủ động, tự tổ chức, tự điều khiển và điều chỉnh hoạt động nhận thức của mình dưới sự điều khiển chỉ đạo, tổ chức, hướng dẫn của giáo viên nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ dạy học.
Dạy học là gì? Quá trình dạy học
Bạn đang đọc: Dạy học là gì? Quá trình dạy họcQuá trình dạy học là chuỗi liên tục những hành vi dạy, hành vi của người dạy và hành vi của người học xen kẽ và tương tác với nhau trong khoảng chừng khoảng trống và thời hạn nhất định, nhằm mục đích thực thi những trách nhiệm dạy học .
Các tín hiệu của quy trình dạy học
Dạy học là một dạng hoạt động đặc thù của xã hội, nhằm truyền thụ và lĩnh hội kinh nghiệm xã hội, trên cơ sở đó hình thành và phát triển nhân phương pháp của người học. Đó là sự vận động của một hoạt động kép, trong đó diễn ra hai hoạt động có chức năng khác nhau, đan xen và tương tác lẫn nhau trong khoảng không gian và thời gian nhất định: hoạt động dạy và hoạt động học.Hoạt động học, chủ thể là người học, hướng vào đối tượng học, tiếp nhận và chuyển hóa nó, biến thành của riêng, qua đó phát triển chính bản thân mình.Hoạt động dạy, chủ thể là người dạy, hướng vào đối tượng dạy, làm cho nó trở thành đối tượng của sự điều khiển của mình. Vai trò và tính chất của hoạt động dạy cũng như vị thế của người dạy tuỳ thuộc vào việc hoạt động dạy có đối tượng là gì.Hoạt động dạy và hoạt động học đều phải được tiến hành trên bản thể của QTDH là nội dung dạy học (NDDH). NDDH là yếu tố khách quan, quyết định tiến trình và phương pháp của hoạt động dạy và hoạt động học.Kết quả của QTDH là làm biến đổi ở người học những đặc tính nào đó đã được xác định từ trước và tương ứng với NDDH. Nói phương pháp khác, phải thực hiện được mục tiêu dạy học của chính QTDH đó.Một QTDH bất kì bao giờ cũng phải được tiến hành trong khoảng không gian, thời gian nhất định (một tiết dạy, một bài, một khóa đào tạo bồi dưỡng,…) và chịu sự chế ước bởi các điều kiện kinh tế – xã hội – văn hóa nhất định. Nói phương pháp khác, QTDH phải là một quá trình học tập có kiểm soát và điều khiển được.
Tóm lại quy trình dạy học hình thành và tăng trưởng nhân phương pháp của người học. Đó là sự hoạt động của một hoạt động giải trí kép dạy và học xen kẽ và tương tác lẫn nhau trong khoảng chừng khoảng trống và thời hạn nhất định. Kết quả của QTDH là làm đổi khác ở người học những đặc tính nào đó đã được xác lập từ trước ( xem hình sau )
Hoạt động dạy và hoạt động giải trí học
Hoạt động dạy :
Dạy học được hiểu là một hình thức đặc biệt của giáo dục (nghĩa rộng), xem như là một trường hợp riêng của nó (của giáo dục). Dạy học là con đường đặc biệt quan trọng trong mối quan hệ biện chứng và phối hợp với các con đường, các hoạt động khác trong quá trình giáo dục để thực hiện các mục tiêu và nhiệm vụ giáo dục đặtDạy học là một quá trình truyền thụ, tổ chức nhận thức kiến thức, kinh nghiệm xã hội và nghề nghiệp cho người học nhằm hình thành và phát triển nhân phương pháp nói chung và nhân phương pháp nghề nghiệp nói riêng. Dạy học bao hàm trong nó sự học và sự dạy gắn bó với nhau, trong đó sự dạy không chỉ là sự giảng dạy mà còn là sự tổ chức, chỉ đạo và điều khiển sự học.Dạy học là một mặt của quá trình dạy và học do người giáo viên thực hiện theo nội dung, chương trình đào tạo đã định nhằm giúp người học đạt được các mục tiêu học tập theo từng bài học hoặc toàn khóa đào tạo. Hoạt động dạy học không chỉ hướng đến yêu cầu truyền thụ kiến thức, hình thành kĩ năng, kĩ xảo và thái độ nghề nghiệp đúng đắn ở người học mà còn góp phần phát triển tính tích cực và tổ chức các hoạt động học tập của học viên.Dạy là hoạt động của giáo viên, không chỉ là hoạt động truyền thụ cho học sinh những nội dung đáp ứng được các mục tiêu đề ra, mà còn hơn nữa là hoạt động giúp đỡ chỉ đạo và hướng dẫn học sinh trong quá trình lĩnh hội. Chỉ khi nào nắm bắt được các điều kiện bên trong (hiểu biết, năng lực, hứng thú,…) của học sinh thì giáo viên mới đưa ra được những tác động sư phạm phù hợp để hoạt động học đạt được kết quả mong muốn.
Hoạt động học :
Học, theo nghĩa rộng nhất, được hiểu là quá trình cơ bản của sự phát triển nhân phương pháp trong hoạt động của con người, là sự lĩnh hội những “sức mạnh bản chất người” đã được đối tượng hóa trong các sản phẩm của hoạt động con người. Đó là hoạt động phản ánh những mặt nhất định của hiện thực khách quan vào ý thức người học. Tuy nhiên nó chủ yếu hướng người học vào lĩnh hội những chân lí đã được loài người phát hiện nhưng chúng lại là mới đối với họ.Hoạt động học là một hoạt động nhận thức độc đáo của người học, thông qua đó người học chủ yếu thay đổi chính bản thân mình và ngày càng có năng lực hơn trong hoạt động tích cực nhận thức và cải biến hiện thực khách quan.
Hoạt động dạy học gồm hai mặt của quá trình đó là dạy và học luôn đi kèm biện chứng với nhau. Hoạt động dạy – học có các đặc trưng sau đây:
Thể hiện vai trò chủ đạo của giáo viênLà một hoạt động có mục đích rõ ràngCó nội dung, chương trình kế hoạch cụ thểDiễn ra trong một môi trường nhất định (lớp học, xưởng thực hành, phòng thí nghiệm)Sử dụng các phương tiện đa dạng (ngôn ngữ, thiết bị, tài liệu)Đa dạng về hoạt động: nhận thức, trí tuệ, vận động, thao tác, …Kết quả hoạt động dạy được đánh giá thông qua kết quả hoạt động học tập.
Nhiệm vụ của quy trình dạy học
Giáo dưỡng học sinh
Làm cho HS nắm vững mạng lưới hệ thống tri thức văn hóa truyền thống, khoa học kỹ thuật, kỹ năng và kiến thức kỹ xảo lao động nghề nghiệp ( người ta còn gọi là trách nhiệm dạy nghề )Chức năng giáo dưỡng gồm có việc tiếp thu những tri thức khoa học, hình thành những kỹ năng và kiến thức, kỹ xảo trình độ nghề nghiệp .Tri thức khoa học gồm có những sự kiện, khái niệm, quy luật, triết lý … tương quan đến nghề nghiệp. Các kiến thức và kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp gồm có những kiến thức và kỹ năng, kỹ xảo đặc trưng của nghề tương ứng. Kết quả của giáo dưỡng là tạo ra những năng lượng hoạt động giải trí nghề nghiệp cho HS .
Giáo dục học sinh
Đồng thời với giáo dưỡng, QTDH còn thực thi tính năng giáo dục, hình thành cho HS quốc tế quan, quan điểm đạo đức, niềm tin, lòng mong ước, hành vi ứng xử và hoạt động giải trí thích hợp trong xã hội …. Nghĩa là một toàn diện và tổng thể phẩm chất nhân phương pháp tiêu biểu vượt trội cho xã hội ( người ta còn gọi là trách nhiệm dạy làm người )
Thực hiện chức năng giáo dục bắt nguồn hữu cơ từ chính nội dung, phương pháp, phương tiện, nhưng đồng thời cũng từ sự giao tiếp, giao lưu giữa GV và HS.
Xem thêm: Điện một chiều được hiểu như thế nào?
Thực chất tính năng giáo dục của dạy học là công dụng làm cho quy trình dạy học mang tính tiềm năng và có tính giá trị của xã hội nhất định .
Phát triển học sinh
Dạy học là tạo điều kiện kèm theo cho sự tăng trưởng cá thể như năng lượng nhận thức và năng lượng hành vi, năng lượng xử lý yếu tố phát minh sáng tạo, năng lượng tự học, tự thích ứng ( người ta còn gọi là trách nhiệm dạy giải pháp ) .Nhiệm vụ tăng trưởng sẽ có hữu hiệu hơn nếu có phương hướng rõ ràng hấp dẫn HS vào những mô hình hoạt động giải trí có tính năng tăng trưởng sự cảm thụ và nghành hoạt động trí tuệ, ý chí, xúc cảm, động cơ của cá thể HS .Cần nhấn mạnh vấn đề rằng dạy học khi nào cũng mang tính tăng trưởng thành viên người học nhưng tất cả chúng ta chưa xu thế rõ ràng những giải pháp và nội dung dạy học theo hướng đó cho nên vì thế khoanh vùng phạm vi những phẩm chất cần tăng trưởng có phần nào bị thu hẹp. Với ý nghĩa đó, việc quá độ sang dạy học theo hướng tăng trưởng có ý nghĩa là lan rộng ra khoanh vùng phạm vi những tác động ảnh hưởng tăng trưởng, tăng cường những yếu tố phát minh sáng tạo trong hoạt động giải trí học tập .Đặc điểm của trách nhiệm tăng trưởng là nó không sống sót tự nó mà là hiệu quả của hai công dụng giáo dục và giáo dưỡng. Nhưng cường độ, mức độ phong phú, chiều sâu của sự tăng trưởng phụ thuộc vào vào giáo dưỡng và giáo dục .
Mối quan hệ giữa ba nhiệm vụ
Cả ba có mối quan hệ mật thiết với nhau : cái này đi trước cái kia, cái kia là hậu quả của cái này, nhưng đồng thời là điều kiện kèm theo tích cực hóa nguyên do khởi đầu. Hai trách nhiệm giáo dưỡng và giáo dục hợp lại thành cơ sở cho trách nhiệm tăng trưởng .
Nhiệm vụ thứ ba đến lượt mình, sau đó tích cực hóa hai chức năng đầu. Bởi vậy cần xét đến tính biện chứng thống nhất của ba chức năng ấy khi tiếp cận đến mối quan hệ qua lại giữa chúng với nhau.
Xem thêm: Điện một chiều được hiểu như thế nào?
Ba trách nhiệm cơ bản này được thực thi bằng phương pháp lên kế hoạch toàn diện và tổng thể những trách nhiệm của bài dạy ( giáo dưỡng, giáo dục, tăng trưởng ), rồi lựa chọn nội dung hoạt động giải trí của giáo viên và học viên, phối hợp với những chiêu thức, hình thức và phương tiện đi lại dạy học để xử lý lần lượt những trách nhiệm một phương pháp thích hợp trong mỗi quá trình của bài học kinh nghiệm, sau cuối kiểm tra, nghiên cứu và phân tích hiệu quả, đồng thời nhìn nhận tiến trình thực thi ba tính năng trên .