Lốc xoáy – Wikipedia tiếng Việt

Lốc xoáy tại Manitoba Canada, năm 2006 Bức ảnh tiên phong ghi nhận được hình ảnh lốc xoáy ( 1884 )

Lốc xoáy hay vòi rồng (tiếng Anh: tornado hoặc twister) là hiện tượng một luồng không khí xoáy tròn mở rộng ra từ một đám mây dông xuống tới mặt đất.

Nguồn gốc hình thành và đặc thù

Nguồn gốc hình thành

Bạn đang đọc: Lốc xoáy – Wikipedia tiếng Việt

Lốc xoáy phát triển từ một cơn dông, thường từ ổ dông rất mạnh hay siêu mạnh, nên ở đâu có dông dữ dội là ở đó có thể có lốc xoáy, song cũng may là nó rất hiếm. Cũng có khi nó sinh ra từ một dải gió giật mạnh (được gọi những đường tố) hay từ một cơn bão. Người ta cho rằng khi không khí ở lớp bên trên lạnh đè lên lớp không khí nóng ở phía dưới, không khí nóng sẽ bị cưỡng bức chuyển động lên rất mạnh. Nhưng khi lốc xoáy xảy ra trên mặt nước thì thường lại không thấy đối lưu và cũng không thấy sự khác biệt nhiệt độ giữa các lớp. Vì vậy nguyên nhân lốc xoáy con người vẫn chưa hoàn toàn hiểu được hết.

Lốc xoáy – Wikipedia tiếng Việt

Tuy vậy, phần lớn lốc xoáy được hình thành từ một dạng mây dông đặc biệt là mây dông tích điện. Một đám mây có thể kéo dài trong vài giờ, xoáy tròn trong vùng có đường kính từ 10 đến 16 km, di chuyển hàng trăm dặm và sinh ra vô số ống hút khổng lồ. Nguồn gốc của chúng là vùng khí hậu có luồng khí nóng đi lên và luồng khí lạnh đi xuống.

Đầu tiên là quy trình tương tác giữa cơn dông có chiều lên trên và gió. Sự tương tác này sẽ làm cho tầng khí nóng ở dưới chuyển dời lên trên và xoay tròn trong không trung .Tiếp đó là sự tăng trưởng của dòng khí lạnh chuyển dời theo hướng đi xuống mặt đất ở phía bên kia của cơn bão. Vận tốc của dòng khí đi xuống hoàn toàn có thể lớn hơn 160 km / h . Đường kính của lốc xoáy hoàn toàn có thể đổi khác từ vài chục mét cho tới vài kilômét. Nhưng đa phần những lốc xoáy có đường kính vào tầm 50 m .Trên đường chuyển dời nó hoàn toàn có thể cuốn theo ( rồi ném xuống ở một khoảng cách sau đó ) hoặc tàn phá mọi thứ, kể cả những nhà gạch xây vững chắc, nên lốc xoáy cũng là hiện tượng kỳ lạ khí tượng đặc biệt quan trọng nguy khốn . m thanh lốc xoáy thường là tiếng đùng đùng liên tục, giống như âm thanh khi tàu hỏa sắp đến. Đôi khi lốc xoáy tạo ra tiếng ồn lớn như tiếng thác nước đổ hoặc tiếng ồn mở cửa kính xe hơi khi xe chạy cực nhanh .

Nhìn từ xa lốc xoáy có thể có màu đen hoặc trắng, tuỳ thuộc những thứ mà nó cuốn theo. Khi lốc xoáy xuất hiện ở trên đại dương, hình thành nên vòi rồng, thường hút bụi nước lên cao tạo thành các cây nước (waterspouts) nặng hàng chục tấn.

Nguồn gốc tên gọi

Đó là hiện tượng kỳ lạ gió xoáy rất mạnh, khoanh vùng phạm vi đường kính rất nhỏ, hút từ mặt đất lên đám mây vũ tích, tạo thành hình như cái phễu di động, trông giống như cái vòi, nhưng từ trên khung trời thò xuống nên dân ta ” tôn kính ” gọi là ” vòi rồng ” ( mà không gọi là vòi voi ví dụ điển hình ), chứ trong thực tiễn không có con rồng nào cả. Rất mê hoặc là không phải chỉ có dân ta ” tôn kính ” gọi nó là vòi rồng mà cả ở Trung quốc người ta cũng gọi là vòi rồng ( âm Hán-Việt là ” lục long quyển ” ). Còn tiếng Anh thuật ngữ đó là ” Tornado ” có nguồn gốc từ tiếng Tây Ban Nha hay Bồ Đào Nha, đều có nghĩa là ” quay ” hay ” xoáy ” ( gió xoáy ) . Căn nhà bị hủy hoại bởi cơn lốc xoáy F3 ( cấp3 ) tại Forney, TexasViệc đo vận tốc gió của lốc xoáy một cách trực tiếp là vô cùng khó khăn vất vả, bởi nó hoàn toàn có thể tàn phá nhiều thứ Open trên đường đi. Năm 1971, ông Fujita Tetsuya, một nhà khí tượng thuộc ĐH Chicago đã sản xuất ra một mạng lưới hệ thống phân biệt Lever của lốc xoáy dựa trên việc đo tai hại của nó so với những khu công trình tự tạo. Thiết bị được gọi là thang độ Fujita .Độ mạnh của lốc xoáy tăng dần từ F0 đến F5. Lốc xoáy yếu nhất ( F0 ) hoàn toàn có thể tàn phá ống khói và những biển hiệu, trong khi ở cấp mạnh nhất ( F5 ) chúng hoàn toàn có thể thổi bay những căn nhà khỏi móng .

Với cấp F4 và F5, tốc độ gió của lốc xoáy có thể lên tới 207 dặm Anh trên giờ (333 km/h) cho đến 261 dặm Anh trên giờ (420 km/h).

Hậu quả của lốc xoáy tự nhiên

Hậu quả do lốc xoáy gây ra là rất nghiêm trọng cho địa phương nơi nó đi qua. Càng xảy ra nhiều lốc xoáy và nhất là lốc xoáy cấp mạnh thì thiệt hại về người cũng như về hạ tầng là càng lớn .Các số lượng thống kê cho thấy Hoa Kỳ là vương quốc chịu nhiều trận lốc xoáy nhất trong một năm. Con số trung bình là hơn 800 cơn lốc xoáy hoạt động giải trí trong một năm, làm cho tối thiểu 50 người chết. Và số lốc xoáy cấp F5 chiếm 0,1 % tổng số .nước Australia xếp thứ hai. Một số nước khác cũng thường có như Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Anh và Đức .Do vận động và di chuyển với vận tốc rất nhanh, cùng với gió xoáy, lốc xoáy có vẻ như hủy hoại hết mọi thứ trên đường đi của nó. Với những lốc xoáy nhỏ thì sẽ tàn phá những biển hiệu giao thông vận tải, những nhà có kiến trúc không vững. Những trận mạnh thì hoàn toàn có thể cuốn bay cả những chiếc xe hơi, những căn nhà vững chắc, hủy hoại những cây cầu … và cuốn theo cả con người, con vật trên đường đi .

Những lốc xoáy gây hậu quả lớn trong lịch sử vẻ vang

Trận lốc xoáy tồi tệ nhất ở Mỹ xảy ra ngày 18 tháng 3 năm 1925. Cùng một lúc 7 lốc xoáy đã Open ở 3 bang Illinois, Missouri, Indiana làm 740 người thiệt mạng và hủy hoại nhiều cấu trúc hạ tầng. Một thảm hoạ lốc xoáy khác cũng đáng nhớ không kém xảy ra vào ngày 3 tháng 4 năm 1974, nó là tập hợp của 148 lốc xoáy nhỏ, giết chết 315 người từ bắc Alabama đến bang Ohio .

Cách phòng tránh

Nói chung so với lốc xoáy, nhất là loại có vận tốc lớn việc phòng tránh là rất khó khăn vất vả .Trong thời hạn diễn ra lốc xoáy, mọi người phải ngay lập tức tìm nơi trú ẩn trong một tầng hầm hay nơi kín kẽ của toà nhà như phòng họp, phòng tắm … Tuyệt đối tránh trú ẩn trong xe hơi và nhà di động bởi chúng hoàn toàn có thể bị thổi bay bất kỳ khi nào. Không nên ở trong những nhà lớn có mái rộng như thính phòng, hay nhà hàng siêu thị là những nơi dễ bị sụp đổ. Nếu đang ở ngoài đường, bạn nên chui xuống một cái rãnh hay mương sâu và che đầu cẩn trọng để khỏi bị thương do đất đá rơi xuống .

Lốc xoáy tại Oakfield Lốc xoáy khổng lồ Những ngôi nhà bị lốc xoáy tàn phá

Thành phố bị vòi rồng phá hủy tại Hoa Kì

Liên kết hữu dụng

Tổng quátHình ảnhSafety and PreparednessThông tin khácTiếng Việt