Chân dung đức Ngọc Hoàng Đại Đế 玉皇大帝
Ngọc Hoàng Thượng đế (chữ Hán: 玉皇上帝), cũng gọi Ngọc Hoàng Đại Đế (玉皇大帝), gọi tắt là Ngọc Hoàng (玉皇) hay Ngọc Đế (玉帝), là những tước vị nói đến vị vua tối cao của bầu trời, là chủ của vạn vật trong quan niệm tín ngưỡng của Đạo giáo tại Trung Quốc và tại Việt Nam, Triều Tiên.
Nguyên hình của Ngọc Hoàng Thượng đế xuất phát từ Thượng đế – Hạo Thiên Thượng đế, tên gọi vị thần bầu trời tối cao của Trung Hoa cổ đại. Cũng có thể Ngài chính là Thiên Đế cai quản tầng Trời thứ 2 có 33 cõi Trời với 32 cõi Trời chư hầu chia làm 8 phương Trời (mỗi cõi Trời này đều có 1 vị Vua Trời cai quản riêng) và cõi Trung Ương, cõi Trung Ương là nơi Ngài ngự (tầng Trời này là Đao Lợi thiên). Qua con mắt Đạo giáo, Ngọc Hoàng Thượng đế được cho là người sáng lập nên thiên đình, ngự trên tòa điện ở trên mây mà cai quản chúng thần thánh của Tam giới. Hình tượng Ngọc Hoàng Thượng đế hoặc nguyên bản “Hạo Thiên” có ảnh hưởng rất lớn trong văn hóa tín ngưỡng của Việt Nam, Ngọc Hoàng bên cạnh là vị vua trời, còn được gọi một cách đại khái là Ông Trời (hay Ông Giời). Ngoài ra phía dưới còn có tầng Trời Tứ Thiên Vương cũng là các vị vua trời dưới quyền của Ngài, Tứ Thiên Vương cũng được xưng là Thượng Đế bởi mỗi vị cũng là một vị Vua cõi Trời cai quản cõi Trời riêng của mình và Tam Giới, điều này càng làm tôn quý địa vị của vua ở tầng Trời phía trên là tầng Trời thứ 2 Hạo Thiên Ngọc Hoàng Thượng Đế.
Thời nhà Tống, tôn hiệu đầy đủ của ông là Hạo Thiên Ngọc Hoàng Thượng đế (昊天玉皇上帝).
Bạn đang đọc: Ngọc Hoàng Thượng đế là gì!Ngọc Hoàng Thượng đế là gì!
Người Việt Cổ đã dùng truyền thuyết thần thoại Thần Trụ Trời để lý giải về nguồn gốc của quốc tế. Sau này khi đạo Lão từ Trung Quốc gia nhập vào Nước Ta thì Ông Trời mới được gọi là Ngọc Hoàng .Theo Đạo giáo Trung Quốc thì Ngọc Hoàng Thượng Đế là vị đứng đầu trong Tứ Ngự, được Tam Thanh lựa chọn ra để quản lý những Thiên Vương cõi Trời và chư Thần Tiên trong Tam Giới là vị Đại Diện cho Trời tức Tạo Hóa, duy trì và chấp chưởng giám sát Thiên Điều và luật lệ, Ngài còn hoàn toàn có thể sửa đổi, bổ trợ và đặt ra luật lệ cho tương thích với sự quản lý của Ngài trong Tam Giới. Nếu không tính đến Tam Thanh thì Ngọc Hoàng Thượng Đế là vị vua trời tối cao với quyền hạn tối thượng. Tam Thanh sau khi lập ra Ngọc Hoàng Thượng Đế thì ba vị này đều rút về quy ẩn và liên tục tu và giảng Đạo tại chính Cung của từng vị và có vẻ như không còn can thiệp vào chuyện của Tam Giới nữa, nhằm mục đích bảo vệ quyền hạng của Ngọc Hoàng Thượng Đế đương vị, đúng với cốt cách của bậc Thánh tối thượng không còn vướng vào quyền lực tối cao, rời xa quy luật Tam Giới, an nhàn với nụ cười tu Đạo. Ngọc Hoàng Thượng Đế quản lý tổng thể những Thiên Vương ( vua Trời ) của những cõi Trời chư hầu, những Long Vương ( vua Rồng ) của Thuỷ vực ao hồ sông biển, những Diêm Vương ( vua cõi m Giới – Địa Ngục ) .Từ thượng cổ, người Trung Quốc đã tôn thờ một vị vua trên trời, gọi là Ngọc Hoàng. Tuy vậy từ đời Thương thì Ngọc Hoàng đã trọn vẹn chỉ là một vị vua quản lý cõi Tiên giới, không có thế lực sáng thế. Vị Vua trời này được cho là sống tại một hoàng cung tại chính giữa khung trời, tại Thiên Cực Bắc, điểm này lại tương đương với nơi cư ngụ của Chấn Vũ Thiên Đế. Đến những triều đại về sau, và vị thần này được gọi dưới nhiều thương hiệu khác nhau : Ngoài ra Ngọc Hoàng Thượng đế còn được gọi bằng những tôn hiệu : Thiên Đế, Ngọc Đế, Đế TểTrong đạo Mo của người Tráng ( một dân tộc bản địa thân mật của người Nước Ta ) thì có một vị thần quản lý khung trời tên là bố Lạc Đà ( phiên âm Hán việt từ LuoTuo, cũng có thuyết giống hệt Lạc Đà chính là Lộc Tục ). Biểu tượng của bố Lạc Đà chính là hình con chim Lạc trên Trống Đồng của người Việt. Có lẽ những quý tộc người Hoa của thời đại Lý trần đã dùng hình ảnh của ông để đặt tên cho quá trình huyền sử của mình là Hồng Bàng ( Bàng mang nghĩa là chim ) .
Theo truyền thuyết dân gian phổ biến ở Trung Quốc thì Ngọc Hoàng Thượng đế vốn người trần, tên là Trương Hữu Nhân, là trang chủ ở Trương Gia Loan, quận Thông Châu, thủ đô Bắc Kinh. Vì có tính khiêm nhường và kiên nhẫn, ông được gọi là Trương Bách Nhẫn; do hay giúp đỡ người khác, tu luyện thành tiên nên ông được gọi là Đại Quý Nhân.
Trương Hữu Nhân có một vợ họ Vương, tức Tây Vương Mẫu và bảy cô con gái : Đại Thư, Nhị Thư, Tam Thư, Tứ Thư, Ngũ Thư, Lục Thư và Trương Thất Nữ. Thuyết khác nói vợ của Ngọc Hoàng có hiệu là Thiên Hậu, có chín con trai. Em gái Ngọc Hoàng là Dao Cơ lấy người phàm trần là Dương Thiên Hựu sinh ra Nhị Lang. Cũng theo truyền thuyết thần thoại Táo Quân ở Trung Quốc, và vì Trương Lang cùng họ với Ngọc Hoàng Thượng đế, nên được Ngọc Hoàng đã phong cho Trương Lang làm Táo vương. Ngọc Hoàng ở tại một hoàng cung trên trời gọi tắt là điện Linh Tiêu, cùng với vợ mình là Tây Vương Mẫu .Trong tiểu thuyết Tây du ký, Ngọc Hoàng được miêu tả như một vị vua nhân từ nhưng không có năng lực, không có chính kiến, chỉ biết trông chờ sự trợ giúp của những thần tiên khác. Chính thế cho nên mà nhân vật Tôn Ngộ Không đòi phế bỏ Ngọc Hoàng để mình lên thay .
Trong đạo Mo của số ít người Tráng thì Ngọc Hoàng tên thật là bố Lạc Đà, có vợ là mẹ Hoa. Họ có với nhau tám người con trai và một người con gái, đều là thần mặt trời. Nhưng bảy người con trai đã bị nữ thần Đà Giang dùng cung tên bắn chết, người con trai cuối cùng nhờ bôi tro lên mặt trở thành mặt trăng nên mới được tha chết, để rồi chỉ còn lại một nữ thần mặt trời của thế gian.
Theo một thuyết chịu ảnh hưởng tác động Phật giáo Ấn Độ thì Ngọc Hoàng là vua của cõi trời thứ hai từ dưới lên cõi trời Đao Lợi . Cõi này có 32 nước trời chư hầu và 1 nước trời lớn ở giữa, tổng số là 33 nước trời. Vua cõi Đao Lợi là Đế Thích. Ông quản lý và điều hành, thực thi pháp lý ở tầng Đao Lợi và tầng trời thấp nhất là Tứ Thiên Vương. Cũng như trong
thần thoại cổ xưa Nước Trung Hoa về Ngọc Hoàng, Đế Thích không phải đấng phát minh sáng tạo mọi thứ và toàn năng mà chỉ là vua trời. Vua tầng trời Nhị thiền tầng thứ 8 là Phạm Thiên Baka, và vốn còn cao hơn cả ” đấng tối cao trong Ấn giáo ” chỉ là vua tầng trời thứ 7, do thần thông quá cao, tuổi thọ quá nhiều khó mà tính đếm, lại sinh ra tiên phong trong tầng trời của mình, nhưng không đủ năng lực để nhận thức được rằng có những tầng trời cao hơn, nên nghĩ là mình phát minh sáng tạo mọi thứ, sau này được Phật Thích Ca chỉ dạy và đã quy y Phật. Chiếu theo Kinh Tạng Phật Giáo thì thực ra Ngọc Hoàng Thượng Đế chính Thích Đề Hoàn Nhơn hay Đế Thích Thiên vua tầng Trời thứ 2, ngự tại thành Thiện Kiến, còn theo Trung Quốc thì là tại Nam Thiên Môn Linh Tiêu Điện. Ngài có câu chú hiệu theo Kinh Tạng Phật Giáo là : Nam mô Da Đà Nhân . Ngọc Hoàng Thượng đế là vị vua của Thiên đình, quản lý hàng loạt khung trời, mặt đất, biển cả, và cõi âm ti. Ngọc Hoàng đứng đầu toàn bộ những thần, tiên, Thánh, Nhân có quyền lực tối cao tối cao với những thế lực tự nhiên như mây mưa sấm chớp, nước lửa … Ngọc Hoàng có quyền ra lệnh cho những vị thần thực thi những dự tính của mình, thường là những điều tốt đẹp. Ngọc Hoàng cũng là người xét phong cho những vị thần, hoặc xét phạt những thần tiên và thánh nhân .Trong Đạo giáo, Ngọc Hoàng vẫn ở dưới Tam Thanh, do Nguyên Thuỷ Thiên Tôn chỉ định làm vua .Trong đạo Mo, bằng đôi cánh của mình, bố Lạc Đà đã kéo khung trời bay lên cao tách khỏi mặt đất, nhờ thế vạn vật mới hoàn toàn có thể sinh trưởng được. Vì lẽ đó ngày tận thế trong đạo Mo chính là ngày mà ” Trời Sập ” .Theo đạo Cao Đài, Ngọc Hoàng Thượng đế còn được gọi với nhiều danh từ khác nhau : Chúa Trời, Ông trời, Đại Từ Phụ, Đấng Tạo Hóa, Đức Chí Tôn … là đấng tạo hóa sáng lập ra càn khôn thiên hà và vạn vật, là nguồn cội của những tôn giáo, là đấng tối cao toàn năng, làm chủ cả thần, thánh, tiên, phật.
Trong dân gian
Việc thờ Ngọc Hoàng Thượng đế rất phổ biến trong tín ngưỡng tôn giáo của người Việt. Các chùa miền Bắc Việt Nam từ lâu đã phối thờ Ngọc Hoàng Thượng đế và các vị thần khác như Nam Tào, Bắc Đẩu, Phạm Thiên, Đế Thích… Đây là dấu ấn của tư tưởng Tam giáo đồng nguyên (Nho – Phật – Đạo cùng một nguồn mà ra). Hàng năm, vào ngày sinh Ngọc Hoàng là mùng 9 tháng Giêng, thường được chọn là ngày làm lễ cúng vía Trời hay lễ tế Trời để tôn vinh Ngọc Hoàng thượng đế.
Trong đạo Mẫu của Nước Ta, Ngọc Hoàng được gọi là Vua cha Ngọc Hoàng, là cha của Thánh Mẫu Liễu Hạnh, là đấng thần chủ tối cao. Ngọc Hoàng được cho là ở và thao tác tại một hoàng cung trên trời gọi là Thiên Phủ, nơi có rất nhiều tiên nữ hầu hạ, và những thiên tướng, thiên binh canh gác. Là vị Thánh cao nhất trong đạo Mẫu nên Ngọc Hoàng thượng đế thường có ban thờ riêng trong những đền và phủ thuộc mạng lưới hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ .Truyện dân gian Nước Ta kể con cóc lên cầu Ngọc Hoàng làm mưa. Ngọc Hoàng nhận lời rằng mỗi khi cóc gọi làm mưa xuống trần gian. Câu chuyện nổi tiếng khác là ” Ngọc Hoàng và người học trò nghèo ” thì lại ca tụng thế lực và sự công minh của Ngọc Hoàng .
Dân gian Việt Nam có rất nhiều bài thơ có chữ trời. Thường nhất là những câu mà trời dùng để chỉ toàn bộ cảnh vật thiên nhiên tồn tại quanh con người, trước hết là không gian và cảnh vật trên không. Bên cạnh đó trời như một lực lượng siêu tự nhiên, một đấng quyền uy quyết định tất cả: Trời làm bão lụt mênh mông/Sông khô hồ cạn, cá trên đồng còn chi. Trời còn làm ra vạn vật, thậm chí cả cái sướng, cái khổ của con người: Trời sinh cái cực mần chi/Bán thì nỏ được, cho thì không ai xin Hay câu ca dao: Lạy trời trăm lạy trời ơi/Trông cho trong ruộng ngoài khơi được mùa.
Trong ca dao Việt có nhiều câu nhắc đến đạo trời: Theo nhau cho trọn đạo trời/Dẫu mà không chiếu, trải tơi mà nằm. Vì là đạo nên đạo trời cũng có vị trí, giá trị trong tâm linh người Việt như những đạo khác nên trời và phật thường được đặt gần nhau, được xem như những đấng thiêng liêng như nhau, những đạo giống nhau: Chắp tay vái lạy bụt trời/Gió đông phẳng lặng, đạo trời theo nhau.
Nhà bác học Nguyễn Văn Huyên đã nhận xét: “Ông trời đối với người dân quê Việt Nam là nguồn gốc mọi sự sống và mọi lẽ công bằng. Đấy không phải là một vị thần trừu tượng và không thể hiểu. Người ta xem ông như một con người, và vua của các vua. Ông có một triều đình, ông điều khiển tất cả cuộc sống trên trời và dưới đất. Ông trừng phạt kẻ xấu và ban thưởng người tốt“.
Di tích thờ Ngọc Hoàng
Ở Nước Ta có những di tích lịch sử sau đây thờ Ngọc Hoàng Thượng đế ( chỉ thống kê nơi thờ chính, không tính việc phối thờ Ngọc Hoàng trong rất nhiều đền, chùa và điện thờ Mẫu Tam Phủ ) :