Nội hàm và Ngoại diên của khái niệm

Nội hàm của khái niệm, ngoại diên của khái niệm là gì ? Tìm hiểu cấu trúc của khái niệm .

Nội hàm của khái niệm

Nội hàm của khái niệm là nội dung hiểu biết về đối tượng hàm chứa trong khái niệm, là tập hợp những dấu hiệu cơ bản khác biệt liên kết lại phản ánh bản chất của đối tượng, nhờ đó ta xác định được đối tượng đó là gì, và phân biệt được đối tượng với các sự vật hiện tượng khác.

Nội hàm và Ngoại diên của khái niệm

Bạn đang đọc: Nội hàm và Ngoại diên của khái niệm

Ví dụ :Nội hàm của khái niệm “ phân tử ” là những tín hiệu : “ Hạt nhỏ nhất của chất bảo tồn những đặc thù vật lý và hoá học của chất này ”, “ do những nguyên tử tạo thành … ”Nội hàm của khái niệm “ nước ” là tập hợp những tín hiệu : “ Sôi ở 1000 c ” ; “ chất đàn hồi ” ; “ không duy trì sự cháy ” ; “ không hoà tan chất béo ” ; “ phân tử gồm …. ”Nội hàm của khái niệm cũng chính là khái niệm, nhưng là khái niệm được xét từ góc nhìn phân xẻ nội tại của những tri thức tạo nên khái niệm, tức là ta muốn nói tới khái niệm đó được tạo nên từ những tri thức gì ? Đem lại cho ta những hiểu biết gì về đối tượng người tiêu sử dụng ? .Quá trình hình thành khái niệm cũng chính là quy trình hình thành nên nội hàm khái niệm. Không thể có khái niệm mà không có nội hàm. Nhưng về một đối tượng người sử dụng xác lập nào đó thì không nhất thiết chỉ có một khái niệm duy nhất hình thành trong tư duy để phản ánh về nó. Tuỳ góc nhìn xuất phát của thực tiễn và nhận thức mà góc nhìn này hay góc nhìn kia của đối tượng người tiêu sử dụng được nổi lên như là cái đặc trưng cho thực chất của đối tượng người tiêu sử dụng và tạo nên những nội hàm khác nhau, phản ánh những góc nhìn khác nhau về cùng một đối tượng người tiêu sử dụng – nghĩa là trong tư duy hoàn toàn có thể hình thành nhiều khái niệm khác nhau về cùng một đối tượng người tiêu sử dụng .Các khái niệm khác nhau đó về cùng một đối tượng người sử dụng không loại trừ lẫn nhau, không đứng cô lập nhau mà chúng gắn bó link với nhau tạo nên một nội hàm duy nhất của một khái niệm duy nhất. Sự phân tầng nội hàm khái niệm hay khái niệm là tuỳ thuộc ở góc nhìn xem xét, và mức độ thiết yếu nhận thức về đối tượng người sử dụng ở những thực trạng đơn cử .

Ví dụ: Một con người cụ thể (X) nào đó, khi ta xem xét anh ta ở góc độ công việc, ta có khái niệm “Anh (X) là một người lao động giỏi”; khi xem xét trong quan hệ với gia đình, ta có khái niệm “Anh (X) là người cha, chồng tốt”; khi xem xét dưới góc độ thực hiện pháp luật, ta có “Anh (X) là một công dân gương mẫu”… Tập hợp các khái niệm trên ta có một khái niệm khái quát hơn (hiểu biết đầy đủ hơn) về anh (X): “Anh (X) là một con người tốt trên mọi phương diện”

Nội hàm của khái niệm không có sẵn trong tư duy, tuỳ thuộc ở mức độ tăng trưởng của đối tượng người sử dụng, mức độ tăng trưởng của thực tiễn, ngoài những còn tuỳ thuộc vào trình độ, năng lượng nhận thức của chủ thể mà nội hàm của khái niệm phong phú và đa dạng hay nghèo nàn, nông cạn hay thâm thúy, xa hay gần với chân lý khách quan

Ngoại diên của khái niệm

Ngoại diên của khái niệm là tập hợp của những đối tượng người tiêu sử dụng mà khái niệm phản ánh, là lớp những đối tượng người tiêu sử dụng có những tín hiệu được phản ánh trong nội hàm khái niệm. ngoại diên của khái niệm vấn đáp thắc mắc : Khái niệm phản ánh bao nhiêu đối tượng người tiêu sử dụng ?Chúng ta cần chú ý quan tâm phân biệt ngoại diên với đối tượng người sử dụng, đây là sự phân biệt giữa tập hợp và thành phần. Mỗi đối tượng người tiêu sử dụng là một thành phần hợp thành ngoại diên, còn ngoại diên là lớp, là tập hợp của những thành phần ấy .Trong ngoại diên của khái niệm có toàn bộ những đối tượng người sử dụng riêng không liên quan gì đến nhau mà so với chúng, ta hoàn toàn có thể chứng minh và khẳng định được nội hàm của khái niệm này thuộc về chúng .Ví dụ : Trong khái niệm “ sinh viên Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông ”, ngoại diên của nó gồm có tổng thể những người đang học ĐH và cao đẳng tại Học viện Công nghệ Bưu chính. Ta hoàn toàn có thể xác lập “ Anh Nguyễn Văn A ” là sinh viên Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, sự xác lập đó là chân thực nếu anh “ Nguyễn Văn A ” cũng mang tín hiệu “ người đang học ĐH và cao đẳng ” ; “ là đối tượng người sử dụng quản trị giảng dạy của Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông ”, vì nội hàm của khái niệm “ sinh viên Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông ” chính là những tín hiệu đó .

Mối quan hệ giữa nội hàm và ngoại diên của khái niệm

Giữa nội hàm và ngoại diên của khái niệm có mối đối sánh tương quan xác lập, đó là mối đối sánh tương quan giữa chất và lượng của khái niệm. Nghĩa là với một nội hàm xác lập sẽ có một ngoại diên tương ứng và ngược lại. Đó là mối đối sánh tương quan tỷ suất nghịch. Nếu nội hàm càng sâu, càng nhiều mẫu mã ( càng nhiều tín hiệu ) thì ngoại diên của khái niệm càng nhỏ, càng hẹp ( càng ít đối tượng người sử dụng ). Hoặc ngược lại, ngoại diên của khái niệm càng lớn thì nội hàm của nó lại càng ít tín hiệu .

Ví dụ: Cơ quan thông báo “ngày mai, mọi người đi lao động công ích”. Xét trong thông báo này, khái niệm “mọi người” có nội hàm cạn quá, chỉ nói chung là mọi người, nên ngoại diên của nó rất rộng, bao trùm toàn bộ cán bộ công nhân viên trong cơ quan.

Còn nếu như thông tin nói sâu “ mọi người dưới 30 tuổi, mạnh khoẻ thì phải đi lao động công ích ” thì số lượng người phải đi lao động công ích sẽ teo lại, vì đã được cho phép người trên 30 tuổi và đau ốm được miễn …

0 Shares
Share
Tweet
Pin