Polysaccharide là gì vậy? Một số polysaccharide phổ biến

Polysaccharide do nhiều gốc monosaccharide phối hợp với nhau, có khối lượng phân tử lớn, do đó polysaccharide không có tính khử. Những monosaccharide hoàn toàn có thể thuộc một các loại hay nhiều các loại khác nhau. Những link glycoside trong phân tử polysaccharide hoàn toàn có thể là α – hoặc β-glycoside .Tên polysaccharide dựa theo tên của monosaccharide cấu trúc nên nó nhưng đổi đuôi “ ose ” thành đuôi “ an ”. Ví dụ D-glucane, D-fructane, D – galactane. Sau đây chỉ đề cập cụ thể hơn một số ít polysaccharide phổ cập và quan trọng .

Tinh bột

Tinh bột là polysaccharide dự trữ thực vật phổ biến nhất, là một hỗn hợp của amylose và amylopectin, trong đó amylopectin chiếm khoảng 80%. Amylose là một chuỗi không phân nhánh gồm nhiều gốc glucose. Có khoảng 200-300 gốc glucose kết hợp với nhau theo kiểu -glycoside. Liên kết luôn luôn nằm giữa C1 , và C4. Ngược lại amylopectin là chuỗi phân nhánh. Sự phân nhánh chính là do liên kết glycoside giữa C1 và C6. Amylopectin được tạo thành từ amylose. Gốc amylose (khoảng 40 gốc glucose) được gắn kết với một chuỗi amylose khác chỉ bằng liên kết α -1-6-glycoside. Người ta cho rằng chuỗi amylose dài , và cả những chuỗi amylopectin ngắn hơn có cấu tạo xoắn.

Cơ quan dự trữ tinh bột là vô sắc lạp ( amyloplast ), tựa như như lục lạp , và tăng trưởng đến từ tiền lục lạp. Cơ quan chứa tế bào dự trữ ( hạt ngũ cốc, củ khoai tây ) gồm những vô sắc lạp xếp sít nhau .

Tinh bột được tích luỹ trong vô sắc lạp , và lục lạp ở dạng hạt tinh bột và tạo nên vị trí tinh bột tập trung. Cấu trúc này đối với từng các loại thực vật là khác nhau như ở hình 4.2. Người ta có thể nhận dạng hạt tinh bột có nguồn gốc từ các loài thực vật khác nhau. Ở những vị trí tinh bột tập trung thể hiện sự kết hợp của các hạt tinh bột dày hơn hoặc thưa hơn. Sự kết hợp dày hơn thể hiện vào ban ngày, thưa hơn vào ban đêm. Tinh bột có nhiều trong các loại quả , củ khác nhau, như trong hạt ngũ cốc (60-70 %) trong củ khoai tây (15-20%).

Trong lục lạp tinh bột chỉ được tích luỹ tạm thời , thực ra chỉ khi hoạt động quang hợp mạnh, vào ban ngày. Ban đêm những hạt tinh bột được phân giải thành các monosacaride, đặc biệt là các triose , và được đi ra khỏi lục lạp.

Glycogen

Glycogen là một chuỗi mạch nhánh, đại phân tử đã được tạo nên từ nhiều gốc glucose. Glycogen (tinh bột của gan) chính là carbohydrate dự trữ của động vật bậc cao. Nó tồn tại chủ yếu ở trong gan , trong mô cơ. Nồng độ glycogen ở trong gan cao hơn ở trong mô cơ, tuy nhiên vì trọng lượng của mô cơ lớn hơn trọng lượng của gan nên mô cơ có nồng độ glycogen tổng số cao hơn ở gan. Glycogen nằm trong tế bào chất ở dạng hạt nhỏ, có đường kính 10-40 nm. Sự tổng hợp glycogen làm từ UDP β-glucose. Nó là chất cho gốc glycosyl đối với enzyme tổng hợp glycogensynthetase. Glycogen ở trong gan chịu trách nhiệm điều khiển nồng độ đường trong máu. Nồng độ đường trong máu nằm giữa 4,5-7mM. Khi cung ứng đường qua thức ăn thì glucose trong máu đã được tổng hợp thành glycogen, khi cần glucose, ví dụ hoạt động của cơ thì glucose được giải phóng đến từ glycogen.

Cellulose

Cellulose là một thành phần quan trọng của thành tế bào thực vật. Ở thành tế bào sơ cấp nó chiếm khoảng 30%, ở tế bào già thành phần này còn cao hơn. Cellulose là một glucan, một polysaccharide, đã được tạo nên từ các gốc glycosyl. Liên kết nằm giữa C1 , C4 và tương tự liên kết trong cellobiose. Ở liên kết -glycoside nhóm OH ở C1 nằm ở phía trên, trong khi nhóm OH ở C4 nằm ở phía dưới (công thức Harworth). Như vậy những nhóm OH của hai gốc đính ở 2 phía đối diện nhau, người ta cho rằng mặt bằng của phân tử tự quay 1800. Sau đó phân tử cellulose có một hình dạng, mà nguyên tử C6 lúc nằm ở phía trên và lúc thì ở phía dưới của phân tử.

Có khoảng 36 chuỗi cellulose riêng biệt kết hợp với nhau thành 1 vi sợi, ở đây các chuỗi liên kết với nhau bằng liên kết hydro. Các vi sợi này có những vùng kết tinh và ở dạng này enzyme khó có thể tác động. Các vi sợi kết hợp lại thành sợi, , và bó sợi, như ở bông vải là dạng sợi tinh khiết. Chất cho glucosyl là UDP-glucose. Enzyme, cellulose synthetase, có ở gian bào.