Chùa Pha That Luang, một trong những khu vực quan trọng nhất tại Viêng Chăn, Lào
Viêng Chăn (tiếng Lào: ວຽງຈັນ, Viang chan, IPA: [wíəŋ tɕàn], tiếng Pháp: Vientiane, phát âm tiếng Pháp: [vjɛ̃ˈtjan]), tiếng Việt xưa gọi là Vạn Tượng hay Mường Viêng vừa là thủ đô vừa là thành phố lớn nhất của Lào trên bờ sông Mê Công gần biên giới với Thái Lan, đơn vị hành chính địa phương cấp một ngang với các tỉnh của Lào. Viêng Chăn bao gồm chín đơn vị hành chính cấp hai, năm đơn vị đô thị và bốn đơn vị nông thôn, trong đó thủ đô Viêng Chăn được xác định ở khu vực đô thị gồm chín quận của Viêng Chăn.
Viêng Chăn trở thành thủ đô vào năm 1573, do người Lào lo lắng về một cuộc xâm lược của người Miến, nhưng sau đó đã Lào lại bị cướp phá, rồi bị san bằng vào năm 1827 bởi Xiêm. Viêng Chăn từng là thủ đô hành chính trong thời kỳ quản lý của Pháp và do sự tăng trưởng kinh tế tài chính trong thời hạn gần đây, lúc bấy giờ là TT kinh tế tài chính của Lào. Thành phố có dân số 948.477 người vào thời gian tìm hiểu dân số năm 2020 .
Viêng Chăn được ghi nhận là nơi có di tích quốc gia quan trọng nhất ở Lào – Thạt Luông – là biểu tượng được biết đến của Lào và là biểu tượng của Phật giáo ở Lào. Các ngôi chùa Phật giáo quan trọng khác ở Lào cũng có thể được tìm thấy ở đó, chẳng hạn như Haw Phra Kaew, nơi trước đây là nơi đặt tượng Phật Ngọc.
Bạn đang đọc: Viêng Chăn được hiểu như thế nào?Viêng Chăn được hiểu như thế nào?
Thành phố này từng đăng cai tổ chức triển khai Đại hội thể thao Khu vực Đông Nam Á lần thứ 25 vào tháng 12 năm 2009, kỷ niệm 50 năm Đại hội thể thao Khu vực Đông Nam Á .
Các quận huyện của thủ đô Viêng Chăn ( màu hồng ) và tỉnh Viêng Chăn .Thủ đô Viêng Chăn gồm có khu vực nội thành của thành phố và khu vực ngoài thành phố. Nội thành, hay Thủ đô Viêng Chăn, gồm 5 Q. là : Ngoại thành gồm 4 huyện là : Viêng Chăn rộng 3920 km² và có 820.940 dân ( năm năm ngoái, tính cả khu vực đô thị và những huyện nông thôn ) trong đó khu vực Thủ đô có 471.000 người ( năm ngoái ), tiếp giáp với tỉnh Viêng Chăn ở phía tây-bắc và bắc, Bolikhamsai ở phía đông bắc, tỉnh Nong Khai của Thailand ở phía nam và tỉnh Bueng Kan của Đất nước xinh đẹp Thái Lan ở phía đông với sông Mê Kông là biên giới tự nhiên. Viêng Chăn nằm ở tả ngạn sông Mê Công, ở tọa độ 17 ° 58 ‘ Bắc, 102 ° 36 ‘ Đông ( 17.9667, 102.6 ). Lưu trữ 2012 – 08-23 tại Wayback Machine. Ở đoạn này con sông chính là biên giới giữa Lào với Đất nước xinh đẹp Thái Lan .
Theo trường thi lịch sử của Lào, Phra Lak Phra Lam thì ông hoàng Thattaradtha sau khi nhường ngôi xứ Muong Inthapatha Maha Nakhone huyền thoại cho em thì ra đi lập ra một thị trấn mới mang tên Maha Thani Si Phan Phao ở bờ phía tây sông Cửu Long; sử Lào cho đó là Udon Thani ngày nay thuộc Thái Lan. Ngày nọ có Naga bảy đầu khuyên Thattaradtha xây một thành phố mới ở bờ đối diện. Thattaradtha nghe theo mà xây nên Chanthabuly Si Sattanakhanahud tức là tiền thân của Viêng Chăn hiện nay.
Khác với truyện Phra Lak Phra Lam thì sử học cho rằng Viêng Chăn nguyên thủy là một thị trấn của người Khmer tập trung quanh một ngôi đền Hindu. Ngôi đền đó là Pha That Luang sau này.
Vào thế kỷ 11 và 12, người Lào và Thái tràn xuống Khu vực Đông Nam Á từ Hoa Nam đánh đuổi người Khmer và đồng nhất số còn lại, chiếm cứ khu vực trung châu nước Lào. Năm 1354, khi Phà Ngừm lập ra vương quốc Lan Xang và Viêng Chăn trở thành một TT hành chính quan trọng mặc dầu đó không phải là kinh đô Lan Xang. Hơn hai trăm năm sau vua Xaysethathirath mới thiên đô về Viên Chăn năm 1560, thiết kế xây dựng thêm thành quách. Khi Lan Xang tan rã năm 1707 thì Viêng Chăn trở thành một vương quốc độc lập quản lý trung nguyên Lào và Đông Bắc Thái Lan. Không lâu sau đó năm 1779, Viên Chăn bị Xiêm La uy hiếp ; tướng Xiêm là Phraya Chakri chiếm được và bắt người Lào thần phục Xiêm triều .Khi vua Anouvong ( tiếng Việt phiên âm là A Nỗ, hay Chậu A Nụ ) dấy binh đánh đuổi người Thái, lúc đầu lập được chiến công nhưng sau bị vua Xiêm phản công đánh đại bại. Năm 1827 quân Xiêm vây Viêng Chăn. Người Lào cố cầm cự nhưng kinh thành thất thủ ; Viêng Chăn bị quân Xiêm tàn phá tiêu hủy gần như trọn vẹn. Cư dân trong thành phần bị người Xiêm bắt, phần thì xiêu tán cả, Viêng Chăn bị bỏ ngỏ hoang tàn. Mãi tới năm 1893 khi người Pháp thực thi đặt nền bảo lãnh trên xứ Lào thì Viêng Chăn mới phục sinh, trở thành thủ phủ nước Lào năm 1899 .Trước năm 1989, thành phố Viêng Chăn và tỉnh Viêng Chăn là một đơn vị chức năng hành chính. Sau khi tách ra, Lào vừa có tỉnh Viêng Chăn vừa có thành phố thường trực TW Viêng Chăn .
Nguồn gốc tên gọi
Thành phố Viêng Chăn trong tiếng Lào là Nakhonluang Viangchan (tiếng Lào: ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ), trong đó Nakhon là “thành phố”, luang là “chính” hoặc “lớn”. Trong đó, phần Thủ đô Viêng Chăn trong tiếng Lào gọi là Kampheng nakhon Viangchan.
Tên gọi của thành phố bắt nguồn từ tiếng Pali, ngôn ngữ diễn đạt văn chương của Phật giáo tiểu thừa, và những nghĩa ban đầu của nó là “Khu rừng đàn hương của nhà vua”, loại cây quý vì mùi hương của nó theo kinh điển Ấn Độ. Nghĩa của Viêng Chăn là “Thành (phố) Trăng” trong tiếng Lào. Cách phát âm và phép chính tả hiện đại Lào không phản ánh rõ ràng từ nguyên tiếng Pali này. Tuy nhiên tên gọi trong tiếng Thái เวียงจันทน์ vẫn giữ được nguyên gốc từ nguyên, và “Thành Đàn hương” là nghĩa gốc của tên gọi này. Cách phát âm theo các ngôn ngữ latinh (Vientiane) có nguồn gốc từ tiếng Pháp, và phản ánh sự khó khăn của người Pháp khi đánh vần phụ âm “ch” của tiếng Lào; một phương pháp Latin hóa từ chữ cái Lào (ວຽງຈັນ) là “Viangchan”, từ chữ cái Thái (เวียงจันทน์) là “Wiangchan”.
Viêng Chăn có khí hậu xavan (Köppen Aw) với mùa khô và mùa mưa riêng biệt. Mùa khô ở Viêng Chăn là từ tháng 11 đến tháng 3. Tháng 4 đánh dấu sự bắt đầu của mùa mưa, kéo dài bảy tháng. Nói chung, Viên Chăng ẩm và nóng suốt năm, dù vẫn có chút dao động nhiệt độ.
Dữ liệu khí hậu của Viêng Chăn (1951–2000)
Tháng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Năm
Trung bình cao °C (°F)
28.4
30.3
33.0
34.3
33.0
31.9
31.3
30.8
30.9
30.8
29.8
28.1
31,1
Trung bình thấp, °C (°F)
16.4
18.5
21.5
23.8
24.6
24.9
24.7
24.6
24.1
22.9
19.3
16.7
21,8
Lượng mưa, mm (inch)
7.5(0.295)
13.0(0.512)
33.7(1.327)
84.9(3.343)
245.8(9.677)
279.8(11.016)
272.3(10.72)
334.6(13.173)
297.3(11.705)
78.0(3.071)
11.1(0.437)
2.5(0.098)
1.660,5(65,374)
% độ ẩm
70
68
66
69
78
82
82
84
83
78
72
70
75
Số ngày mưa TB
1
2
4
8
15
18
20
21
17
9
2
1
118
Số giờ nắng trung bình hàng tháng
254.4
214.3
216.8
226.3
207.1
152.9
148.6
137.1
137.7
247.7
234.3
257.5
2.434,7
Nguồn #1: Tổ chức Khí tượng Thế giớiNguồn #2: NOAA (nắng, độ ẩm 1961–1990) Xứ Lào là xứ Chùa. Tổng cộng Lào có 1.400 ngôi chùa. Tại đây có nhiều cảnh sắc nổi tiếng : That Luang và Chùa Phra Keo, Chùa Ông Tự, Chùa Si Muong, Chùa Sisaket, Vườn Phật Suốn Xiêng Khuôn ( tục gọi là Suốn Phụt tức Vườn Chư Phật ), quần thể hàng trăm bức tượng đúc theo Phật thoại, trong vùng Thà-Đừa, phương pháp Vientiane khoảng chừng 25 km, gần cầu Hữu Nghị Lào-Thái .Ở Vientiane có một ngôi chùa Việt tên Bàng Long, khá nguy nga. Từ chợ sáng trên quốc lộ Lan Xang, đã thấy sừng sửng đài Anou Savary ( đài chiến sỹ vô danh ), sau 1975 được đổi tên thành Khải Hoàn Môn ( Patuxay ), toạ lạc giữa bùng binh giới ranh phố Vientiane và khu vực That Luang. Đài Anou Savary được tạo dựng từ 1958, phần dưới và ngoài mô phỏng theo đài Arc de Triumphe tại Paris, phần trên và trong gồm những nét kiến trúc, phù điêu đặc trưng Lào. Đứng trên tầng cao nhất của Anou Savary ta hoàn toàn có thể thấy tổng lực cảnh sắc Vientiane .Con đường huyết mạch ở Vientiane là đường Sí Mương-Samsenthay, sầm uất phong phú, dấu ấn kiến trúc còn lại của thực dân Pháp chạy xuyên thấu từ khu That Khao lên TT Ô-Điên – SengLao, ra đến vùng Si Khay – Wattay, rồi bỗng dưng ngừng lại, nhường cho kiến trúc truyền thống Lào : Nhà sàn .Vientiane nằm thoai thoải ven sông Mêkông. Bên kia bờ là tỉnh Nong Khai ( xứ sở của những nụ cười thân thiện ). Khúc sông nầy, năm 1994 chính phủ nước nhà Úc đã hỗ trợ vốn xây chiếc Cầu Hữu Nghị Lào-Thái ( Lao-Thai Friendship Bridge ) dài 1240 m. Chính nhờ chiếc cầu này mà đã ra mở ra hướng tăng trưởng mới cho du lịch 2 nước, liên kết hiên chạy dọc Đông – Tây và mở ra sự tăng trưởng cho ngành du lịch của cả ba nước Đông Dương .Bờ sông Vientiane chưa được khai thác đúng mức, đa phần mới ở mẫu sản phẩm ăn, quán cóc. Quán cóc ven bờ sông Vientiane rất phong phú về thực phẩm, với nhiều món ăn ngon và lạ miệng .Ngoài ra còn có những điểm du lịch thăm quan khác . Viêng Chăn là nơi duy nhất có : nhà thời thánh Hồi giáo, chỗ chơi bowling, nhà thời thánh và nightclub ở Lào. Tại Viêng Chăn cũng có nhiều khách sạn hạng sang .
Các trường ĐH và cao đẳng
Cầu Hữu nghị Thái-Lào, được xây dựng trong thập niên 1990, bắc ngang qua con sông phương pháp vài dặm về phía hạ lưu thành phố Nong Khai, ngang qua biên giới, và tạo nên một trong những điểm giao lưu chính giữa hai nước. Ngày nay, một tuyến đường sắt kết nối quốc tế đang được lắp đặt trên cầu, nhưng điểm ga tàu nằm lệch về phía nam bên trong biên giới Thái Lan.
Viêng Chăn có Sân bay quốc tế Wattay .