Nhiều quy mô chuyển đổi thành công xuất sắc đã góp thêm phần tăng trưởng sản xuất nông nghiệp văn minh, tăng thu nhập cho nông dân và kiến thiết xây dựng nông thôn mới ở những địa phương. Hiệu quả chương trình đã tạo sức lan tỏa, nhân rộng trên khắp cả nước .
Chuyển đổi cơ cấu cây trồng được xác định là một trong những giải pháp quan trọng để thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững và xây dựng nông thôn mới.
Bắt đầu từ chủ trương lớn
Bạn đang đọc: Chuyển đổi cơ cấu cây trồng: Giải pháp đa chức năngChuyển đổi cơ cấu cây trồng: Giải pháp đa chức năng
Chuyển đổi cơ cấu cây trồng là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, nhà nước, nhằm mục đích góp thêm phần tăng thu nhập cho người dân ở nông thôn, tạo điều kiện kèm theo cho bà con tận dụng tối đa lợi thế về đất đai, khí hậu để tăng trưởng kinh tế tài chính, góp thêm phần đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp, thích ứng với đổi khác khí hậu … Tại quê lúa – tỉnh Tỉnh Thái Bình, chuyển đổi cơ cấu cây trồng được xác lập một trong những giải pháp quan trọng để thực thi cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị ngày càng tăng, tăng trưởng vững chắc và kiến thiết xây dựng nông thôn mới. Từ năm năm ngoái đến nay, những địa phương trong tỉnh đã tổ chức triển khai triển khai việc chuyển đổi khá hiệu suất cao, khai thác khá tốt tiềm năng, không thay đổi sản xuất cho người dân. Đã có nhiều quy mô chuyển đổi thành công xuất sắc, tạo thành vùng sản xuất sản phẩm & hàng hóa tập trung chuyên sâu quy mô lớn, khá tốt cao và là những địa chỉ để nông dân trong và ngoài tỉnh học tập, mạnh dạn làm theo . Cụ thể như quy mô chuyển đổi đất lúa kém hiệu suất cao sang trồng cây rau màu những loại, hình thành vùng chuyên canh tập trung chuyên sâu ở xã Quỳnh Hải ( Quỳnh Phụ ). 5 năm qua chuyển đổi được 170 ha cấy lúa kém hiệu suất cao, hình thành vùng chuyên canh rau màu lớn của tỉnh. Mỗi năm, vùng chuyên canh rau màu của Quỳnh Hải sản xuất, phân phối cho thị trường trong và ngoài tỉnh hàng chục nghìn tấn rau màu những loại. Vụ đông năm 2020, toàn xã có 260 ha trồng cây màu những loại như : su hào, cải bắp, súp lơ, hành lá …, đạt lệch giá khoảng chừng 600 – 800 triệu đồng / ha . Từ những mảnh ruộng cấy 1 vụ lúa, thậm chí còn bỏ phí nhiều vụ, nay chuyển đổi sang cây trồng mới, biến hóa tư duy sản xuất đã mang về thu nhập hàng trăm triệu đồng cho ông Phạm Văn Toản, xã An Đồng, huyện Quỳnh Phụ. Mô hình trồng bí xanh tại xã Tân Phong ( Vũ Thư ) với thời hạn sinh trưởng ngắn, quay vòng vốn nhanh, mỗi vụ cho thu nhập trên 150 triệu đồng / ha … Trang trại Surfam là một trong những điển hình tích tụ, tập trung chuyên sâu ruộng đất, trồng cây ăn quả cho hiệu suất cao kinh tế tài chính cao tại Tỉnh Thái Bình. Trên diện tích quy hoạnh 5,5 ha, trang trại Surfam của mái ấm gia đình anh Trần Văn Thưởng ( xã Hồng An, huyện Hưng Hà ) trồng hàng nghìn cây ăn quả ( táo lê, ổi lê, cam Vinh, cam Đường canh, … ) theo tiêu chuẩn VietGAP. Ngoài trồng cây ăn quả, anh còn nuôi gà thịt, tận dụng nguồn phân ủ mục bón cho cây trồng. Trừ ngân sách, doanh thu thu về của trang trại Surfam vào khoảng chừng 1,5 tỷ đồng / năm . 3 ha hầu hết là ruộng bỏ phí, ruộng lúa hiệu suất thấp hiện được anh Nguyễn Duy Dự ở xã Thụy Thanh ( huyện Thái Thụy ) trồng khoảng chừng 600 cây mít Thái siêu sớm và hàng trăm cây táo, bưởi, cam, chanh những loại. Riêng cây mít một năm cho thu nhập 400 – 500 triệu đồng .
Chủ động “dành thắng lợi”, lan tỏa mô hình thành công
Nhờ được cảnh báo nhắc nhở sớm về thực trạng hạn hán hoàn toàn có thể xảy ra, tỉnh Bình Thuận đã dữ thế chủ động cắt giảm gần 14.000 ha cây trồng ( lúa 13.218 ha, bắp – ngô 770 ha ) vụ đông xuân năm 2019 – 2020. Đồng thời, tăng cường trồng cây ngắn ngày, cây chịu hạn để thích ứng với biến hóa khí hậu ngày càng cực đoan .
Để thích ứng với khô hạn, tỉnh Ninh Thuận đã chuyển đổi những diện tích trồng lúa kém hiệu quả sang trồng nho.
Bình Thuận là một trong những địa phương có kiểu khí hậu khô nóng, diện tích quy hoạnh đất khô cằn lớn, gây nhiều khó khăn vất vả cho sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, Bình Thuận đã sớm có khuynh hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng thích ứng với khô hạn. Trong năm 2019, địa phương ven biển này đã chuyển đổi hơn 3.000 ha đất lúa kém hiệu suất cao sang cây trồng cạn có giá trị cao. Cùng với đó, diện tích quy hoạnh trồng thanh long cũng đang được khoanh vùng trồng theo tiêu chuẩn VietGAP, cách sản xuất được chuyển dần từ sản xuất nhỏ lẻ sang hình thức link sản xuất . Nhằm thích ứng với đổi khác khí hậu, khô hạn ngày càng lê dài và lan rộng ra, tỉnh Bình Thuận đã tăng nhanh ứng dụng kỹ thuật tưới nhỏ giọt, phun sương, đào hố trữ nước tưới. Bình Thuận cũng đã tiến hành khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại huyện Bắc Bình với diện tích quy hoạnh khoảng chừng 2 nghìn ha. Tại đây trồng những loại cây có năng lực chịu hạn, có giá trị kinh tế tài chính cao, sử dụng giải pháp canh tác hữu cơ, ứng dụng công nghệ tiên tiến tân tiến trong chăm nom, sử dụng nước tưới tiết kiệm ngân sách và chi phí . Giống như Bình Thuận, Ninh Thuận là tỉnh nằm trong vùng khô hạn nhất cả nước, có nền khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa nổi bật, với những đặc trưng là khô nóng, gió nhiều, lượng bốc hơi lớn. Bài toán khó nhất so với Ninh Thuận trong tăng trưởng nông nghiệp vẫn là nguồn nước mỗi khi đến mùa khô hạn. Để thích ứng với tình hình, Ninh Thuận đã chuyển đổi diện tích quy hoạnh trồng lúa, cây trồng kém hiệu suất cao, nhu yếu nhiều nước sang trồng những loại cây có năng lực chịu khô hạn, có giá trị kinh tế tài chính cao như nho, táo, bưởi, măng tây, nha đam, dưa lưới. Đến nay, Ninh Thuận đã hình thành những vùng sản xuất tập trung chuyên sâu như : Vùng trồng nho, táo và măng tây xanh ở huyện Ninh Phước, vùng trồng cây ăn quả ở huyện Ninh Sơn, vùng trồng bưởi da xanh ở huyện Thuận Bắc, vùng chăn nuôi ở huyện Bác Ái . Theo Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Ninh Thuận, hết năm 2020, địa phương đã tăng trưởng 4 điểm sản xuất cây ăn quả ( nho, táo … ) ứng dụng công nghệ cao với tổng diện tích quy hoạnh 700 ha ; 1 vùng sản xuất rau bảo đảm an toàn gồm 12 khu vực sản xuất, với tổng diện tích quy hoạnh 1.640 ha và 4 điểm chăn nuôi gia súc có sừng với tổng diện tích quy hoạnh 500 ha, được thực thi tại 4 huyện Bác Ái, Ninh Phước, Thuận Nam và Ninh Sơn ; 3 vùng nuôi thủy hải sản thương phẩm công nghệ cao, với tổng diện tích quy hoạnh 200 ha, tập trung chuyên sâu ở những huyện Ninh Hải, Ninh Phước và Thuận Nam … Từ đầu năm 2020 đến nay, diện tích quy hoạnh chuyển đổi cây trồng, vật nuôi trên đất lúa tại ĐBSCL tăng nhanh, trong đó cây trồng hằng năm đạt 54.213 ha, cây nhiều năm 12.736 ha, nuôi trồng thủy hải sản 1.011 ha. Hiệu quả chuyển đổi cây trồng trên đất lúa đều đạt tác dụng tốt trong những năm qua. Điển hình năm 2019, hiệu quả chuyển đổi cây trồng, vật nuôi trên đất lúa kém hiệu suất cao của toàn vùng như sau : cây trồng hằng năm có lệch giá đạt 178,10 triệu đồng / ha, doanh thu 113,49 triệu đồng / ha, cao hơn so với trồng lúa 99,76 triệu đồng / ha. Đối với nuôi trồng thủy hải sản : doanh thu thu được đạt 40,73 triệu đồng / ha, cao hơn so với trồng lúa 13,27 triệu đồng / ha … Nhằm thích ứng với tình hình khô hạn, thiếu nước, TP Cần Thơ đã thực thi chuyển đổi cây trồng trên nền đất lúa. Qua đó, hơn 9 tháng năm 2020, diện tích quy hoạnh rau màu và đậu những loại được gieo trồng trên đất lúa đạt 17.400 ha, vượt 32,73 % so với kế hoạch ( trong đó, có 12.009 ha cho thu hoạch ). Ước sản lượng thu hoạch cả năm là 192.916 tấn, vượt 41 % kế hoạch năm. Diện tích cây ăn trái toàn thành phố trong 9 tháng 2020 đạt 21.798 ha, tăng 2.429 ha so cùng kỳ năm 2019, vượt 7,7 % kế hoạch năm ; sản lượng thu hoạch đạt 112.804 tấn, vượt 2,96 % kế hoạch . Bà Trần Thị Nhung Em, Trưởng Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Cờ Đỏ ( TP Cần Thơ ), cho biết : “ Địa phương triển khai những quy mô chuyển đổi cây trồng trên đất lúa, như : quy mô chuyển đổi trồng rau màu, cây ăn trái ( cam, quýt, xoài … ), quy mô nuôi tôm càng xanh toàn đực trên ruộng lúa ở những xã Thới Hưng, Đông Thắng và Thới Xuân … cho hiệu suất cao khá cao và sẽ nhân rộng trong thời hạn tới ” .
Hình thành vùng nông nghiệp tập trung
Ghi nhận tại Tân Yên (Bắc Giang), với mục tiêu từng bước cải thiện, nâng cao thu nhập cho người dân, những năm qua, huyện đã tập trung chỉ đạo đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Đến hết năm 2019, giá trị thu nhập trên diện tích đất canh tác của huyện đạt 152 triệu đồng/ha, tăng gấp đôi so với năm 2015.
Người dân huyện Lục Ngạn (Bắc Giang) phấn khởi thu hoạch vải thiều.
Tìm hiểu thực tiễn trên địa phận huyện thấy, tùy vào đặc thù, thế mạnh, những địa phương trong huyện đều lựa chọn hướng đi, quy mô tương thích. Điển hình như tại xã Lan Giới, để nâng cao giá trị sản xuất, địa phương đã lựa chọn ba cây trồng nòng cốt : Dưa bao tử, ngô ngọt và khoai tây thay cho cây lúa. Đến nay, cơ bản diện tích quy hoạnh đất sản xuất nông nghiệp của xã được phủ xanh bởi những loại cây trồng này với giá trị mang lại cao hơn nhiều lần so với cấy lúa . Trong khi đó, phát huy thế mạnh của dải đất ven sông, xã Hợp Đức cũng tập trung chuyên sâu chuyển đổi hơn 50 % diện tích quy hoạnh đất nông nghiệp sang trồng những loại cây ăn quả có giá trị kinh tế tài chính cao như : Vải thiều sớm, ổi, nhãn, bưởi, vú sữa … Ngoài ra, huyện Tân Yên còn kiến thiết xây dựng 24 cánh đồng mẫu, duy trì 78 vùng sản xuất sản phẩm & hàng hóa tập trung chuyên sâu, 37 quy mô ứng dụng công nghệ cao sản xuất rau, hoa trong nhà màng, nhà lưới ; hình thành 98 vùng sản xuất cây ăn quả tập trung chuyên sâu … cho hiệu suất cao kinh tế tài chính cao. Vùng rau quả chế biến, sản xuất tập trung chuyên sâu tại 33 vùng với diện tích quy hoạnh 631 ha, mẫu sản phẩm được những doanh nghiệp bao tiêu mẫu sản phẩm, giá trị thu nhập trung bình từ 120 – 150 triệu đồng / ha / vụ … Tương tự, huyện Việt Yên cũng đang triển khai kế hoạch chuyển đổi 1.349 ha đất trồng lúa sang trồng cây hàng năm và trồng cây nhiều năm, góp thêm phần từng bước cải tổ, nâng cao thu nhập cho người dân. Theo đó, trong 5 năm ( từ 2021 – 2025 ), Việt Yên sẽ chuyển đổi 775 ha đất trồng lúa hai vụ ; 574 ha đất trồng lúa một vụ sang trồng cây hàng năm và trồng cây nhiều năm . Hay như tại Lục Ngạn, sau nhiều năm chuyển đổi, huyện đã trở thành “ thủ phủ ” cây ăn trái của miền Bắc. Trong đó, vải thiều có 15.290 ha, cây có múi 6.740 ha ; còn lại là ổi, táo và những cây trồng khác. Sản lượng hàng năm đạt khoảng chừng 200.000 tấn, riêng vải thiều đạt 80.000 – 120.000 tấn. Đặc biệt, năm 2020 là năm tiên phong vải thiều được xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Nhật Bản. Vì vậy, giá trị mang lại từ cây ăn quả rất lớn, góp thêm phần giảm nghèo nhanh, số hộ có thu nhập tiền tỷ liên tục tăng . Theo nhìn nhận của Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Bắc Giang, việc hình thành những vùng sản xuất nông nghiệp sản phẩm & hàng hóa tập trung chuyên sâu là hướng đi đúng, mang lại hiệu suất cao kinh tế tài chính cao. Hiệu quả từ những điểm sáng vùng chuyên canh cho thấy không chỉ góp thêm phần giảm tỷ suất hộ nghèo, tăng thu nhập mà còn bảo vệ khai thác, tận dụng tiềm năng, thế mạnh của địa phương, từng bước đổi khác tư duy sản xuất của nông dân .
Giải pháp để bứt phá: Áp dụng KHCN, thay đổi tập quán sản xuất
Để thực thi tốt kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên đất lúa, Cục Trồng trọt khuyến nghị những địa phương cần chăm sóc thực thi một số ít giải pháp, như : tăng cường tuyên truyền, hoạt động và thông dụng thoáng đãng về mục tiêu, ý nghĩa, hiệu suất cao của việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên đất lúa kém hiệu suất cao sang cây trồng, vật nuôi khác để thích ứng với tình hình đổi khác khí hậu. Trong quy trình triển khai cần lựa chọn giống có hiệu suất và chất lượng cao, tương thích với điều kiện kèm theo của từng tiểu vùng sinh thái xanh, giống có năng lực chống chịu được sâu, bệnh tốt ; tổ chức triển khai tập huấn, hướng dẫn quy trình tiến độ kỹ thuật từng loại cây trồng, vật nuôi chuyển đổi cho những hộ dân ứng dụng nhằm mục đích tăng hiệu suất cao sản xuất ; lồng ghép những chương trình, dự án BDS để thực thi những quy mô trình diễn hiệu suất cao nhằm mục đích giúp những hộ dân học hỏi vận dụng ; liên kết và mời gọi những doanh nghiệp tham gia link sản xuất, đáp ứng giống tốt và bao tiêu loại sản phẩm không thay đổi cho nông dân sản xuất …
Việc áp dụng KHKT vào sản xuất nông nghiệp đã đem lại hiệu quả rõ rệt cho người nông dân.
Tại Bắc Giang, xác lập khoa học công nghệ tiên tiến ( KHCN ) là một trong những giải pháp chính để tạo nâng tầm hiệu suất, chất lượng, ngày càng tăng giá trị và tăng trưởng vững chắc, tỉnh đã dành hàng chục tỷ đồng mỗi năm để tương hỗ điều tra và nghiên cứu, đưa nhanh văn minh kỹ thuật vận dụng vào sản xuất. Nhờ vậy, những địa phương trong tỉnh đã kiến thiết xây dựng thành công xuất sắc 246 quy mô nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đạt giá trị ngày càng tăng gấp 2-3 lần so với cách làm cũ . Về giống, ngành nông nghiệp tỉnh đã thực thi khảo nghiệm, bổ trợ vào cơ cấu mùa vụ được nhiều giống cây trồng hiệu suất, chất lượng cao như, lúa lai ; lạc ; khoai tây, rau măng tây xanh, dưa chuột bao tử ; những giống cây ăn quả như bưởi Diễn, bưởi đỏ Hòa Bình ; cam đường Canh, cam V2, ổi ; nhãn ; bơ MC7, chè … Theo TS. Hồ Huy Cường, Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Duyên hải Nam Trung bộ, và chuyển đổi cây trồng cạn trên đất lúa kém hiệu suất cao phải sắp xếp cây trồng, mùa vụ tương thích với điều kiện kèm theo đất đai và năng lượng sản xuất của nông dân ; cần ứng dụng tân tiến khoa học kỹ thuật, giải pháp công nghệ tiên tiến mới vào sản xuất cây trồng cạn mới nâng cao được hiệu suất, cho hiệu suất cao kinh tế tài chính cao ” . Cũng theo tiến sỹ Hồ Huy Cường, chuyển đổi cây trồng cạn gồm những loại rau, màu, đậu đỗ trên đất lúa phải được quy hoạch đơn cử theo vùng, gắn với mạng lưới hệ thống thủy lợi ; gắn với những giải pháp mùa vụ, cây trồng, công thức luân canh xen canh tương thích với từng chân đất, tập quán canh tác để phát huy tiềm năng và thế mạnh của địa phương . Đặc biệt, chuyển đổi phải kết nối ngặt nghèo và san sẻ quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm giữa doanh nghiệp với nông dân. Nhà nước, cơ quan khuyến nông, nhà khoa học là đầu mối chuyển giao, tư vấn kỹ thuật giúp nông dân tiếp cận và biến hóa tập quán . “ Trong công cuộc chuyển đổi cần vận dụng tối đa cơ giới hóa để giảm công lao động, góp thêm phần nâng cao chất lượng mẫu sản phẩm, giảm ngân sách giá tiền, tăng hiệu suất cao sản xuất. Nông dân thường quan ngại việc chuyển đổi, do phần nhiều lao động nông thôn hiện đều lớn tuổi, canh tác lúa đã quen, rất ngại biến hóa. Bên cạnh đó, do thiếu vắng lực lượng lao động, nông dân thích làm lúa hơn để đỡ tốn công ”, tiến sỹ Hồ Huy Cường san sẻ .
TS Hồ Huy Cường cho rằng, để việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa thuyết phục được nông dân, những địa phương cần gắn công tác chuyển đổi với thị trường để đảm bảo đầu ra cho nông sản và có chính sách hỗ trợ nông dân về vốn, kỹ thuật, công nghệ để việc chuyển đổi có thể triển khai trên diện rộng và bền vững. Để được vậy cần sự nhập cuộc đồng bộ từ những cấp ủy Đảng, chính quyền để tạo sự đồng thuận trong tổ chức, triển khai, chỉ đạo thực hiện và phải được hộ nông dân thảo luận bàn bạc cụ thể.
Ngày 11/7/2019, nhà nước phát hành Nghị định số 62/2019 / NĐ-CP sửa đổi, bổ trợ 1 số ít điều Nghị định số 35/2015 / NĐ-CP ngày 13/4/2015 của nhà nước về quản trị, sử dụng đất trồng lúa. Theo đó, điều kiện kèm theo chuyển đổi từ đất trồng lúa sang trồng cây hàng năm, cây nhiều năm hoặc trồng lúc tích hợp nuôi trồng thủy hải sản pháp luật như sau :
|