Frank Snepp so sánh điệp viên CIA Võ Văn Ba và tình báo CS Phạm Xuân Ẩn
Tina Hà GiangGửi bài cho BBC từ Nam California, Hoa Kỳ
28 tháng 11 2021
Bạn đang đọc: Frank Snepp so sánh điệp viên CIA Võ Văn Ba và tình báo CS Phạm Xuân ẨnTrong Cuộc chiến Việt Nam có nhiều câu chuyện về gián điệp, tình báo mà phải về sau này người ta mới có thêm thông tin.
Frank Snepp so sánh điệp viên CIA Võ Văn Ba và tình báo CS Phạm Xuân Ẩn
Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Tổng thống Mỹ Lyndon Johnson và Tổng thống Nước Ta Cộng Hòa Nguyễn Văn Thiệu dự hội nghị Mỹ – Nam Nước Ta tại Honolulu ngày 20/7/1968. CIA đã đóng vai trò quan trọng trong việc tương hỗ các nỗ lực của Hoa Kỳ bảo vệ liên minh VNCH, cho đến tháng 4/1975 .Cùng là gián điệp nhị trùng, nhưng không như Phạm Xuân Ẩn, cái tên Võ Văn Ba chỉ trong mấy năm nay mới được nhắc đến .Truyền thông Nước Ta sau 1975 nói ông ” chui sâu, leo cao vào nội bộ ta ” trong suốt 10 năm và ” gây tổn thất đáng kể cho cách mạng ” .Võ Văn Ba là ai và số phận ông ta ra làm sao sau 30/04/1975 khi lực lượng chính quy của Bắc việt nam tiến vào Hồ Chí Minh, xóa khỏi chính sách VNCH .Trong cuộc phỏng vấn chúng tôi triển khai cho Đài truyền hình BBC, Frank Snepp, nhà nghiên cứu và phân tích chính của CIA trong cuộc chiến tranh việt nam, kể các gì ông biết về Võ Văn Ba, nêu ra quan điểm cá thể về điệp viên này và san sẻ các gì ông tin là ông biết được thêm sau 1975 .
Frank Snepp: Theo thông tin mà chính Cộng sản đưa ra sau đó, Võ Văn Ba bị một nhân viên CIA, một người Mỹ bị bắt hai tuần trước khi cuộc chiến kết thúc làm lộ. Theo bản dựng lại vụ án của Cộng sản, được công bố sau chiến tranh, nhân viên CIA này, khi bị tra tấn đã khai ra Võ Văn Ba. Ngoài ra, hành tung của Võ Văn Ba cũng bị một thông dịch viên người Việt tiết lộ. Đây là người từng làm việc với Võ Văn Ba, người này bị bắt, tôi nhớ là ở Ban Mê Thuật. Tóm lại, hai cá nhân liên quan đến CIA, khi bị tra tấn đã khai ra vai trò của ông.
Khi tôi gặp Võ Văn Ba hôm 17/4, mạng sống của ông đang bị nguy khốn nghiêm trọng, vì trong vòng vài ngày đó ông có lẽ rằng đã gặp những người đã bị bắt, trong đó có một số ít người Mỹ. Khi TP HCM thất thủ, Võ Văn Ba chưa sơ tán. Với thông tin tích lũy được từ các tù nhân, phe cộng sản bắt giam ông, và họ công bố trong các nghiên cứu và phân tích thời hậu chiến là ông đã sử dụng thắt lưng treo cổ tự tử để khỏi bị tra tấn. Vợ ông bán hoa ở Tây Ninh có vẻ như không bị sát hại, và tôi tin là con trai của Võ Văn Ba cũng không bị cộng sản bắt bớ, mặc dầu điều này không rõ ràng .
Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,TP HCM ngày 27/5/1975
Với tôi, Võ Văn Ba là một người hùng, một người thực sự yêu nước. Ông là một Nathan Hale (1755-1776, sĩ quan, nhà hoạt động tình báo thời cuộc chiến Cách mạng Mỹ) của miền Nam Việt Nam, và cho đến gần đây, khi Bắc Việt công bố các tài liệu riêng của họ, công chúng vẫn biết rất ít về ông. Tôi đã viết về Võ Văn Ba trong cuốn Decent Interval, nhưng lúc ấy tôi rất cẩn thận, không tiết lộ bất kỳ chi tiết nào, không công bố danh tính hay thông tin xác định nào ngoại trừ việc nói rằng ông ở tỉnh Tây Ninh và là điệp viên tốt nhất của CIA. Lý do là khi viết sách, tôi không biết chắc số phận Võ Văn Ba lúc đó ra sao.
BBC: Có phải Võ Văn Ba là một trong các lý do khiến ông viết thêm một cuốn sách nữa về cuộc chiến Việt Nam. Ông biết tin Võ Văn Ba treo cổ tự tử vào lúc nào?
Frank Snepp: Kể chuyện Võ Văn Ba, tôi hy vọng sẽ tạo chất xúc tác để những người Việt tị nạn và người Việt sống ở hải ngoại tôn vinh người đàn ông này. Ông là một người miền Nam yêu nước một cách phi thường, nhưng chưa ai biết nhiều về ông, ít nhất là cho đến nay.
Tôi chỉ biết tin Võ Văn Ba chết khi bảo mật an ninh Nước Ta ở TP.HN công bố tài liệu của họ về vụ án. Trong bốn năm qua, Thành Phố Hà Nội đã công bố gần như tổng thể các mày mò của họ về ông. Họ đã kiểm tra lời khai của tù nhân, thu giữ tài liệu và tổng hợp lại các chiến dịch mà họ cho là đã gây tổn hại cùng cực, và Tóm lại Võ Văn Ba là điệp viên nguy hại nhất từng hoạt động giải trí chống cách mạng. Họ xác nhận các gì tôi biết, đó là việc ông đã bật mý các tài liệu về kế hoạch và phong cách thiết kế quan trọng của Cộng sản từ năm 1965 đến khi kết thúc cuộc chiến tranh. Ông đã phân phối hết cho CIA, yếu tố là CIA không phải khi nào cũng tin ông .
Chụp lại hình ảnh ,
Sài Gòn trước 1975 là nơi có nhiều hoạt động tình báo của các bên ‘theo bám’ lẫn nhau
BBC:Ông Phan Tấn Ngưu, người phụ trách liên lạc với Võ Văn Ba từ phía VNCH, viết là CIA có lúc không tin Võ Văn Ba là vì ông gặp vấn đề bị thử bằng máy phát hiện nói dối (lie detector test). Điều đó đúng không?
Frank Snepp: Vào năm 1971, có nghi ngờ rằng Võ Văn Ba là gián điệp nhị trùng hoạt động cho Cộng sản. Tôi đã có cuộc gặp kéo dài ba ngày với ông và xem qua tất cả các gì chúng tôi biết về ông, cùng với ông Phan Tấn Ngưu, sĩ quan cảnh sát của VNCH, ”handler” của Võ Văn Ba, hiện đang sống ở Quận Cam (California) và cũng là người đã công bố các gì ông biết về Võ Văn Ba kể cả việc chúng tôi đã gặp nhau.
Vào đầu năm 1971, tôi đã hoàn toàn có thể xác định rằng Võ Văn Ba đúng là các gì ông đã công bố. Điều gây hoài nghi là Võ Văn Ba đã đưa 1 số ít báo cáo giải trình cho các cơ quan tình báo khác của VNCH, như Phủ Đặc ủy Tình báo Trung ương và hoàn toàn có thể cả cho cơ quan bảo mật an ninh quân đội. Võ Văn Ba làm như vậy vì họ trả ông một chút ít tiền .Ông cung ứng cho chúng tôi các bí hiểm chính, nhưng cũng kiếm thêm tiền bên ngoài. Và thế cho nên, khi làm ‘ lie detector test ‘, đồ thị của ông có các vết nhấp nhô. Ông cũng không nói với chúng tôi rằng ông trao 1 số ít bí hiểm cho các cơ quan liên minh để kiếm thêm chút tiền. Đó là nguồn gốc các nghi vấn về ông. Nhưng các hoài nghi này phần nhiều đã được giải tỏa, đa phần là qua cuộc gặp gỡ ba ngày của tôi với ông ấy vào năm 1971 .
BBC: Ông có thể so sánh Võ Văn Ba với Phạm Xuân Ẩn, điệp nổi tiếng hoạt động cho phe cộng sản Bắc Việt cũng trong cuộc chiến VN?
Frank Snepp: Phạm Xuân Ẩn nói chung là một hacker. Ông ta làm việc chống lại mục tiêu mềm yếu nhất ở miền Nam Việt Nam, đó là giới báo chí. Ông Ẩn thu thập các thông tin có giá trị mà báo chí lấy được từ Đại sứ quán Hoa Kỳ, và chuyển nó cho Bắc Việt.
Nhưng so sánh Phạm Xuân Ẩn với Võ Văn Ba, thì xin đừng làm thế. Võ Văn Ba là thứ thiệt. Ông như nhân vật trong phim James Bond. Võ Văn Ba nằm ở ngay Trung ương Cục Miền Nam của phe cộng sản, đầu não chính của họ ở miền Nam, giống như một điệp viên nằm ngay trong Lầu Năm Góc. So với Võ Văn Ba, Phạm Xuân Ẩn không là gì cả. Ý tôi là, Phạm Xuân Ẩn được ca tụng vì giới báo chí truyền thông Mỹ kinh ngạc không hề tin được là họ đã bị ông ấy lừa. Vậy à ? Nhưng, việc đưa ra yêu cầu so sánh hai người, tôi nghĩ, là một xúc phạm với Võ Văn Ba. Thật đấy. Không phải là tôi muốn hạ giá trị Phạm Xuân Ẩn. Tôi biết ông ta là một điệp viên mưu trí, nhưng xét về tầm cỡ, ông ấy không hề so với vai trò của Võ Văn Ba .
BBC:Theo ông, Võ Văn Ba đã có các thành tích đáng gì đáng ghi nhớ?
Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem
Chụp lại video ,Ngày sau cuối của Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu ở Nước Ta qua lời kể của Frank Snepp
Frank Snepp: Võ Văn Ba cho Nguyễn Văn Thiệu dấu chỉ đầu tiên là Henry Kissinger đang đánh lừa miền Nam Việt Nam. Ông đã cảnh báo cho chúng tôi về Tết Mậu Thân năm 1968 mặc dù Đại sứ quán Hoa Kỳ không công nhận tất cả các điều ông nói. Ông đã giúp chúng tôi chứng thực tài liệu cho thấy phe cộng sản đã chịu các thương vong khủng khiếp vào năm 1968 và sẽ không thể tiếp tục chiến đấu với mức độ ác liệt như cũ. Điều đó giúp chúng tôi khởi động chương trình Việt Nam hóa chiến tranh. Ông đã cho chúng tôi biết phản ứng đầu tiên của phe cộng sản về việc Tổng thống Nixon từ chức vào tháng 8 năm 1974.
Võ Văn Ba báo cho chúng tôi mọi quyết định hành động quan trọng Cộng sản đưa ra. Đây không phải là nhận định và đánh giá của tôi mà là đánh giá và nhận định của chính Bắc Việt. Họ lập một list, nói là Võ Văn Ba đưa cho CIA kế hoạch cho các năm 1969, 1970, cuộc tiến công lễ Phục sinh … Võ Văn Ba cung cấp toàn bộ thông tin về kế hoạch ngừng bắn của họ. Bạn không cần tin tôi, mà hãy đọc các nghiên cứu và phân tích của họ, các nghiên cứu và phân tích của chính phe địch .Ngay Bắc Việt cũng phải công nhận là Võ Văn Ba qua mặt được họ là điều rất khác thường. Đại sứ Graham Martin dần dà cũng quý mến Võ Văn Ba, vì ông cho rằng thành công xuất sắc của Võ Văn Ba cho thấy phe cộng sản cũng dễ bị tổn thương và có điểm yếu kém, có lỗ hổng. Vì vậy, khi Đại sứ Martin ở đầu cuối quyết định hành động không tin vào cảnh báo nhắc nhở của Võ Văn Ba là sẽ không có thỏa thuận hợp tác, điều đó làm tôi sửng sốt, vì ông đã từng tin rằng điệp viên này giỏi nhất trong số những người giỏi nhất .
Nguồn hình ảnh, Frank SneppChụp lại hình ảnh ,Hai ông Frank Snepp và Phan Tấn Ngưu tại California, Hoa Kỳ trong hình chụp gần đâyViệc Đại sứ Martin và xếp CIA Polgar giảm tầm quan trọng của các gì Võ Văn Bá cảnh báo nhắc nhở làm tôi kinh ngạc. Nhưng các điều Võ Văn Ba nói với chúng tôi hôm 17/4, ở đầu cuối cũng đã được gửi về cho tổng thống trong bản tóm tắt hàng ngày, và nhờ đó đã thôi thúc ngay kế hoạch cho trực thăng bốc người, giúp nhiều người trong tất cả chúng ta vượt thoát .Tóm lại, tất cả chúng ta không hề kể về Chiến tranh Nước Ta mà không nhắc đến thành tích của Võ Văn Ba. Lịch sử cuộc chiến tranh Nước Ta đã được kể lại nhiều lần, nhưng không mấy ai có thông tin về Võ Văn Ba, ngoại trừ các gì tôi viết cuốn hồi ký khởi đầu, nhưng cũng không dám viết gì nhiều như giờ đây .
Giờ đây tôi đã viết về Võ Văn Ba, và đến nhiều viện bảo tàng và viện nghiên cứu khác nhau để nói rằng, quý vị phải cập nhận tài liệu của quý vị về chiến tranh Việt Nam, phải kể về một số đóng góp của người đàn ông này, bởi vì các gì Võ Văn Ba báo với chúng tôi đều là tin chính xác vào các thời điểm quan trọng. Và lịch sử phải ghi rõ các gì chúng ta biết, các gì không biết, các tin chúng ta đã vì đó có hành động thích hợp, và các tin chúng ta đã phớt lờ. Phải làm thế, vì sự thật là điều then chốt của lịch sử.
Cuộc nói chuyện với với ông Frank Snepp, năm nay 78 tuổi, do Tina HàGiang thực hiện cùng cameraman Dân Huỳnh tại Nam California, Hoa Kỳ cuối tháng 10/2021.
Xem phần I của cuộc nói chuyện: Frank Snepp nói về điệp viên số một của VNCH, ông Võ Văn Ba
Xem thêm chủ đề Cuộc chiến VN: