Keylogger hay “trình theo dõi thao tác bàn phím” theo phương pháp dịch ra tiếng Việt là một chương trình máy tính ban đầu được viết nhằm mục đích theo dõi và ghi lại mọi thao tác thực hiện trên bàn phím vào một tập tin nhật ký (log) để cho người cài đặt nó sử dụng. Vì chức năng mang tính vi phạm vào riêng tư của người khác này nên những trình keylogger được xếp vào nhóm những phần mềm gián điệp.
Về sau, khi keylogger tăng trưởng cao hơn nó không những ghi lại thao tác bàn phím mà còn ghi lại cả những hình ảnh hiển thị trên màn hình hiển thị ( màn hình hiển thị ) bằng phương pháp chụp ( screen-shot ) hoặc quay phim ( screen-capture ) thậm chí còn còn ghi nhận phương pháp con trỏ chuột trên máy tính chuyển dời .
Phân loại keylogger
Keylogger gồm có hai loại, một loại keylogger phần cứng và một loại là ứng dụng. Bài viết này nói đến loại ứng dụng .
Bạn đang đọc: Keylogger nghĩa là gì? – Wikipedia tiếng Việt
Theo những người lập trình, keylogger viết ra với chỉ có một loại duy nhất là giúp những bạn giám sát con cái, người thân xem họ làm gì với PC, với internet, khi chat với người lạ. Nhưng phương pháp sử dụng và chức năng của keylogger hiện tại trên thế giới khiến người ta thường hay phân loại keylogger theo mức độ nguy hiểm bằng những câu hỏi:
Keylogger nghĩa là gì? – Wikipedia tiếng Việt
Nhiễm vào máy không qua cài đặt/Cài đặt vào máy cực nhanh (quick install)?Có thuộc tính ẩn/giấu trên trình quản lý tiến trình (process manager) và trình cài đặt và gỡ bỏ chương trình (Add or Remove Program)?Theo dõi không thông báo/PC bị nhiễm khó tự phát hiện?Có thêm chức năng Capturescreen hoặc ghi lại thao tác chuột?Khó tháo gỡ?Có khả năng lây nhiễm, chống tắt (kill process)?
Cứ mỗi câu vấn đáp ” có “, cho một điểm. Điểm càng cao, keylogger càng vượt khỏi mục tiêu giám sát ( monitoring ) đến với mục tiêu do thám ( spying ) và tính nguy khốn nó càng cao. Keylogger hoàn toàn có thể được phân loại theo số điểm :
Loại số 1
Không điểm: chạy công khai, có thông báo cho người bị theo dõi, đúng với mục đích giám sát.
Loại số 2
Một đến hai điểm: keylogger nguy hiểm; chạy ngầm, hướng đến mục đích do thám nhiều hơn là giám sát (nguy hại đến những thông tin cá nhân như là tài khoản cá nhân, mật khẩu, thẻ tín dụng vì người sử dụng không biết).
Loại số 3
Ba đến năm điểm: keylogger loại rất nguy hiểm; ẩn giấu hoàn toàn theo dõi trên một phạm vi rộng, mục đích do thám rõ ràng.
Loại số 4
Sáu điểm: keylogger nguy hiểm nghiêm trọng, thường được mang theo bởi những trojan-virus cực kỳ khó tháo gỡ, là loại keylogger nguy hiểm nhất. Chính vì vậy (và cũng do đồng thời là “đồng bọn” của trojan-virus) nó thường hay bị những chương trình chống virus tìm thấy và tiêu diệt.
Cách hoạt động giải trí của keylogger
Thành phần của Keylogger
Thông thường, một chương trình keylogger sẽ gồm có ba phần chính :
Chương trình điều khiển (Control Program): sử dụng để theo điều phối hoạt động, tinh chỉnh những thiết lập, xem những tập tin nhật ký cho Keylogger. Phần này là phần được giấu kỹ nhất của keylogger, thông thường chỉ có thể gọi ra bằng một tổ hợp phím tắt đặc biệt.Tập tin hook, hoặc là một chương trình monitor sử dụng để ghi nhận lại những thao tác bàn phím, capture screen (đây là phần quan trọng nhất)Tập tin nhật ký (log), nơi chứa đựng/ghi lại toàn bộ những gì hook ghi nhận được.
Một loại log fileNgoài ra, tùy theo loại hoàn toàn có thể có thêm phần chương trình bảo vệ ( guard, protect ), chương trình thông tin ( report ) …
Cách thức thiết lập vào máy
Các loại keylogger từ 1 – 3 thường thì khi setup vào máy cũng giống như mọi chương trình máy tính khác, đều phải qua bước thiết lập. Đầu tiên nó sẽ thiết lập những tập tin sử dụng để hoạt động giải trí vào một thư mục đặc biệt quan trọng ( rất phức tạp ), sau đó ĐK phương pháp hoạt động giải trí rồi đợi người sử dụng thiết lập thêm những ứng dụng. Sau đó nó mở màn hoạt động giải trí .Loại keylogger số 4 hoàn toàn có thể vào thẳng máy của người sử dụng bỏ lỡ bước setup, sử dụng tính năng autorun để cùng chạy với mạng lưới hệ thống. Một số loại tự thả ( drop ) mình vào những chương trình khác, để khi người sử dụng sử dụng những chương trình này keylogger sẽ tự động hóa chạy theo .
Cách hoạt động giải trí
Trong một mạng lưới hệ thống ( Windows, Linux, Mac … ), khi bấm 1 phím trên bàn phím, bàn phím sẽ chuyển nó thành tín hiệu chuyển vào CPU. CPU sẽ chuyển nó tới hệ quản lý để hệ điều hành dịch thành chữ hoặc số cho chính nó hoặc những chương trình khác sử dụng .Nhưng khi trong mạng lưới hệ thống đó có keylogger, không những chỉ có hệ quản lý theo dõi mà cả hook file / monitor program của keylogger theo dõi nó sẽ ghi nhận và dịch lại những tính hiệu ghi vào tập tin nhật ký. Đồng thời nó còn hoàn toàn có thể theo dõi cả màn hình hiển thị và thao tác chuột .
Phòng, tránh và chống keylogger
Keylogger thường bị vào máy qua hai con đường chính : được setup hoặc bị setup .
Phòng ngừa ” được thiết lập “
Phương pháp sau chỉ có tác dụng với chủ máy (người nắm quyền root/administrator) Cách tốt nhất là không cho ai sử dụng chung máy tính. Bảo mật máy bằng phương pháp khóa lại bằng những chương trình bảo vệ, hoặc mật khẩu khi đi đâu đó. Nếu phải sử dụng chung nên thiết lập quyền của người sử dụng chung đó thật thấp (guest đối với Windows XP, user đối với Linux) để kiểm soát việc cài đặt chương trình của họ.
Phòng ngừa ” bị thiết lập “
Bị cài đặt là phương pháp để nói đến những trường hợp keylogger vào máy không do người nào đó trực tiếp đưa vào trên máy đó mà do trojan, virus, spyware cài đặt vào máy nạn nhân mà nạn nhân không hề hay biết. Các biện pháp phòng ngừa:
Không tùy tiện mở những tập tin lạ, không rõ nguồn gốc. Tốt nhất là nên xóa đi, hoặc kiểm tra (scan) bằng một chương trình antivirus và một chương trình antispyware, vì nhiều chương trình antivirus chỉ có thể tìm thấy virus, không thể nhận biết spyware.Không vào những trang web lạ, đặc biệt là web “tươi mát” vì có thể những trang web này ẩn chứa một loại worm, virus, hoặc là mã độc nào đó có thể âm thầm cài đặt.Không click vào những đường link lạ do ai đó cho bạn.Không cài đặt những chương trình lạ (vì nó có thể chứa virus, trojan)Không download chương trình từ những nguồn không tin cậy. Nếu bạn có thể, xem xét chữ ký điện tử, để chắc chắn chương trình không bị sửa đổi.Hạn chế download và sử dụng cracked-program.Luôn luôn tự bảo vệ mình bằng những chương trình chuyên sử dụng chống virus, chống spyware (antivirus, antispyware) và dựng tường lửa (firewall) khi ở trong Internet.Thường xuyên cập nhật đầy đủ những bản cập nhật bảo mật của hệ điều hành.Hoặc chúng ta có thể download một số phần mềm chống keylog về để bảo vệ
Khi hoài nghi nó có keylogger mà không có điều kiện kèm theo kiểm tra .
Diệt tập tin hook, chương trình theo dõi
Sử dụng một chương trình task manager ( hoàn toàn có thể gọi ra bằng tổng hợp phím tắt Ctrl + Alt + Del trên Windows ) xem những chương trình đang chạy. Nếu bạn thấy process nào lạ ( đặc biệt quan trọng so với Windows XP là những tập tin được chạy dưới User name không phải là System ) chưa thấy khi nào hãy tắt ( end, kill ) nó đi. Lưu ý, phương pháp này hoàn toàn có thể làm treo mạng lưới hệ thống nếu đó là một tập tin cần cho nó ; vì thế người sử dụng cần có kinh nghiệm tay nghề .
Che mắt keylogger
Keylogger hoạt động giải trí trên nguyên tắc theo dõi bàn phím ( monitoring keyboard ) chỉ có rất ít có năng lực theo dõi chuột ( dù có theo dõi được cũng không đúng chuẩn lắm ) và có năng lực capture clipboard. Vì vậy dù mạng lưới hệ thống có keylogger ( trừ những keylogger có năng lực quay phim ) hoàn toàn có thể được vượt qua bằng phương pháp :
Sử dụng On-Screen Keyboard (bàn phím trên màn hình) (trong windows gọi ra bằng Start/Run/osk) để nhập phương pháp dữ liệu nhạy cảm (mật khẩu, thẻ tín dụng) bằng phương pháp click chuột. Vì đây là phương pháp nhập liệu nằm ngoài vùng theo dõi của những tập tin hook (vì không qua bàn phím) nên keylogger sẽ không ghi nhận được thông tin gì. Cách này dễ sử dụng nhưng người khác có thể trông thấy thông tin được nhập vào (tiếng lóng thường sử dụng là đá pass) từ đó bạn mất password.Sử dụng Copy’n’Paste (chép và dán): tìm một đoạn văn bản nào đó có những từ nằm trong đoạn thông tin muốn giấu (ví dụ: mật khẩu là password bạn hãy tìm một đoạn văn có những từ p, a, s, w, o, r, d (ví dụ to day Is a hot day, peter feel bad he want a cool drink or a ice-cream) copy từng chữ một và dán nó thành chữ password rồi gửi đi. Cách này có ưu điểm là dễ sử dụng nhưng khá rắc rối và kém hiệu quả nhất bởi vì nhiều keylogger có chức năng theo dõi clipboard.Sử dụng type’n’Click (bấm và nhấn): vì bản thân một keylogger thông thường không thể theo dõi những bấm chuột. Ví dụ muốn đánh một đoạn thông tin là password, đầu tiên hãy đánh một số từ có trong nó: psr rồi sử dụng chuột (không sử dụng bàn phím) chen ngang vào p và s đánh chữ a giữa s và r đánh chữ swo sau r là chữ d. Dòng thông tin nhập vào password nhưng trong tập tin nhật ký log keylogger ghi lại được là psraswod. Cách này khá hay nhưng không phù hợp với những thông tin dài vì dễ gây quên.
Phương pháp đơn thuần
Nhanh hiệu suất cao nhất diệt trừ hàng loạt những chương trình đang theo dõi bàn phím đi. Một số chương trình như là Keylogger Killer của quét những tìm những chương trình theo dõi cùng lúc quá nhiều ứng dụng sử dụng phương pháp này thường bằng một tập tin rồi ý kiến đề nghị bạn tắt nó đi. Thế nhưng một số ít chương trình tốt ( như những chương trình giúp gõ bàn phím Unikey, Vietkey ) cũng sử dụng phương pháp này nên hoàn toàn có thể gây diệt lầm .
Phương pháp nâng cao
Sử dụng một chương trình chống spyware chuyên sử dụng. Các chương trình này sẽ tự động hóa quét, nghiên cứu và phân tích những chương trình đang chạy cũng như trên máy để từ đó phân biệt những chương trình keylogger và tự động hóa diệt. Một số chương trình còn có chính sách bảo vệ thời hạn thực ( Real-Time Protection ) giúp bảo vệ bạn chống ngay khi spyware chuẩn bị sẵn sàng cài vào máy .
Nhưng điểm gây khó khăn nhất của phương pháp sử dụng này là đa số những chương trình sử dụng tốt đều phải trả tiền (ví dụ như Spyware Doctor của Pctools, McAfee Antispyware của McAfee, Bitdefender…)
Tuy thế vẫn có một số chương trình miễn phí và khá tốt như Ad-Aware SE, Spybot S&D, Spyblaster tuy rằng nó lâu lâu vẫn bắt hụt một số chương trình đặc biệt, nhưng nếu sử dụng kết hợp (cùng lúc cả hai hoặc cả ba) thi hiệu quả hầu như là hoàn toàn.(nói thêm: nếu bạn chạy 2-3 chương trình không phù hợp với nhau sẽ gây ra xung đột phần mềm chống virut)
Trong 1 số ít trường hợp, người sử dụng chọn phương pháp chống Keylogger theo phương pháp ” sống chung với lũ “. Lấy ví dụ về Keyscrambler là một trong số những ứng dụng bảo vệ máy tính theo chiêu thức này. Mọi tài liệu về phím bấm được truyền đến Hệ quản lý và điều hành và được Keyscrambler mã hóa trước ( do keyscrambler tác động ảnh hưởng trực tiếp từ phần lõi Kennel ), sau đó mới đến những ứng dụng khác ( gồm có cả keylogger ) và sau cuối được giải thuật lại cho đúng với những phím được gõ. Phương pháp này hoàn toàn có thể vô hiệu đa phần những loại keylogger hiện tại, không nhu yếu người sử dụng update những trình anti-keylogger tiếp tục. Tuy nhiên, nó cũng có những điểm yếu riêng. Nếu keylogger được viết để ghi lại những phím sau khi chúng được giải thuật ( ví dụ : cài keylogger như thể một addon của trình duyệt … ) thì xem như đã vô hiệu được keyscrambler, và nó cũng chỉ tương hỗ 1 số ít ứng dụng nhất định. Khi sử dụng chung với những ứng dụng gõ tiếng Việt, người sử dụng sẽ phải tắt KeyScramble đi, đây là một sự phiền phức lớn dù nó dẫn chứng cho năng lực bảo mật thông tin của ứng dụng này .