Lô hội, hay nha đam, long tu (có nơi gọi là liu hội, long thủ, lao vĩ…) chính là tên gọi các loài cây mọng nước thuộc chi Lô hội ( trong danh sách danh pháp đồng nghĩa ở bảng bên phải)
Một số loài tiêu biểu vượt trội :
Aloe vera (L.) Burm.f., 1768Aloe barbadensis Mill., 1768 var. chinensis (Haw.) Berg. Còn gọi là lô hội ta, là loài duy nhất thuộc chi Aloe ở Việt Nam theo sách Cây cỏ Việt Nam của Phạm Hoàng Hộ.Aloe vulgaris Lam., 1783
Có nguồn gốc từ Bắc Phi. Theo truyền thuyết Ai Cập thì nữ hoàng Cléopâtre đã sử dụng nha đam để tạo ra một làn da mịn màng, tươi tắn.[cần dẫn nguồn] Còn đại đế Hy Lạp Alexandros đã dùng nha đam để điều trị vết thương cho binh lính của mình trong những cuộc viễn chinh.[cần dẫn nguồn] Những dòng chữ tượng hình , và những hình vẽ còn lưu lại ở trên những bức tường ở những đền đài Ai Cập cho thấy cây nha đam đã được biết đến , sử dụng cách đây hơn 3000 năm.[cần dẫn nguồn] Cho đến tận ngày hôm nay con người đã chứng minh , khẳng định được vai trò của cây nha đam trong cuộc sống con người. Cụ thể hơn là trong lĩnh vực dược phẩm, thực phẩm và mỹ phẩm.
Bạn đang đọc: Lô hội – Wikipedia tiếng Việt
Vào cuối thế kỷ 13 một du khách người Italia tên là Marco Polo (1254-1323) đã làm một chuyến đi thám hiểm toàn châu Á. Đến Trung Quốc, Polo đã Chia sẻ cho người dân bản xứ một dược thảo mà sau này người ta gọi chính là nha đam hay là lô hội.
Lô hội – Wikipedia tiếng Việt
Từ Trung Hoa cây nha đam được di chuyển sang Việt Nam. Trong khoảng 180 loài thì chỉ có 4 loài đã được sử dụng để làm thuốc. Hai loài đã được chú ý nhiều nhất là Aloe ferox Mill., 1768 , và Aloe vera L., 1753 (đồng nghĩa Aloe barbadensis Mill., 1768).
Nha đam mọc nhiều ở những vùng Phan Thiết, Phan Rang, Phan Rí thuộc những tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận. Chúng chịu hạn hán , khô nóng rất nhiều giỏi. Vì thế chúng được trồng rải rác khắp Nước Ta để thực hiện thuốc hoặc thực hiện hoa lá cây cảnh .
Các thành phần hóa học
Chất nhựa trong suốt trong lá nha đam còn được gọi là “lô hội”. Chất nhựa của nha đam khi cô đặc lại sẽ có màu đen (còn gọi là Aloès)[cần dẫn nguồn]. Phân tích thành phần nhựa lấy đến từ lá nha đam, các nhà khảo sát tìm thấy các chất sau:
amino acid ( gồm tối thiểu 23 loại ), vitamin ( B1, B2, B5, B6, B12, axít folic, C, A, E ), khoáng tố vi lượng ( Na, K, Ca, P., Cu, Fe, Zn, Mg, Mn ) . Cellulose, glucose, rhamnose, aldopentose, galactose, xylose, mannose, arabinose , và acemannan, chính chất này có tính năng kháng virút , và giúp tăng cường hệ miễn dịch của khung hình .
Prostaglandin , những axít béo không bão hoà
Axít gama linolenic. Nhóm chất này có tính năng tiêu sưng, giải dị ứng , và làm lành vết thương, mau lên da non . Là những men tiêu hoá giúp ăn ngon , làm thuốc bổ : oxydaza, Lipaza, Amilaza, Catalaza, Allnilaza v.v Có năng lực chống oxy hóa tế bào, nhuận trường, giải độc, chống táo bón gồm
Aloe Emodin (chất này không có trong dịch tươi nha đam). Trong nhựa khô, Aloe Emodin chiếm 0,05%-0,5% chất này tan trong ete, cloroform, benzen.Barbaloin: Chiếm 15-30% thành phần nhựa của nha đam. Chất này cũng sẽ tan dần khi để ngoài không khí , ánh sáng. Tan trong nước, cồn, axeton, rất nhiều ít trong benzen , và cloroform.Các chất Aloinosit A, Aloinosit B, Anthranol, aloin, Aloezin, Aloenin, Aloectin B…Chất nhựa ester của axít cinnamic, axít hysophanic.
Tác dụng có lợi
Wikipedia tiếng Việt không đảm bảo và không chịu trách nhiệm về tính pháp lý , và độ chính xác của các thông tin có liên quan đến y học , và sức khỏe. Đề nghị liên hệ , và nhận tư vấn từ các bác sĩ hay các chuyên gia. Khuyến cáo cẩn thận khi sử dụng các thông tin này. Xem chi tiết lại Wikipedia:Phủ nhận y khoa , Wikipedia:Phủ nhận về nội dung.về tính pháp lý , độ đúng chuẩn của những thông tin có tương quan đến y học và sức khỏe thể chất. Khuyến cáo cẩn trọng khi sử dụng những thông tin này
Lô hội hay là nha đam được cho chính là có nhiều công dụng có ích
Một ly nước nha đam giải khát
Những nghiên cứu gần đây đã chứng minh nhựa nha đam có tính sát khuẩn , và gây tê. Sử dụng để sát trùng, thanh nhiệt, và thông tiểu.[cần dẫn nguồn] Nhựa nha đam thực hiện êm dịu vết thương khi bị phỏng nhẹ, khi bị côn trùng châm chích hay là da bị chai cứng khi bị rám nắng.[cần dẫn nguồn] Nhựa nha đam cũng có tác dụng thực hiện tăng vi tuần hoàn (giúp máu ngoại vi lưu thông tốt).[cần dẫn nguồn] Nhũ dịch đã được bào chế đến từ nha đam dùng để chế loại thuốc trị eczema hay là các mụt tróc lở, thực hiện mau kéo da non ở vết thương. Dịch tươi nha đam có tính kháng khuẩn lao (in vitro).[cần dẫn nguồn]
Thời xa xưa đến từ Hypocrate đến Hải Thượng Lãn Ông đã biết đến đặc tính nhuận trường, nhuận gan, điều kinh của nha đam.[cần dẫn nguồn]
Liều thấp: 20–50 mg nhựa Aloe khô có tính bổ đắng, kiện tỳ vị, nhuận gan.Liều vừa: 100 mg (3-5 lá tươi): Sát trùng đường ruột, điều kinh, nhuận trường, xổ.Liều cao: 200–500 mg (10-20 lá): xổ mạnh.
Tại Pháp hiện có khoảng vài chục biệt dược có tác dụng nhuận trường, xổ mà thành phần có chứa Aloès.[cần dẫn nguồn]
Làm lành vết thương
Nhiều nghiên cứu và nghiên cứu đến từ năm 1930 ở Mỹ và Nga nhận thấy thạch trong cây lô hội có năng lực giật mình làm lành vết thương, chỗ loét và vết bỏng. Đắp lớp thạch lô hội vào trong vùng cần chữa, vận tốc lành vết thương sẽ nhanh gọn. Tác dụng này phụ thuộc vào vào sự hiện hữu của aloectin B, chất kích thích hệ miễn dịch
Trị viêm loét dạ dày
Uống nhựa tươi của lá nha đam. Cứ vài giờ uống một muỗng canh nhựa tươi lúc bụng chưa có thức ăn cũng sẽ thực hiện lành vết viêm loét dạ dày ( chưa được quá 400 mg gel tươi / ngày ) .
Trị bệnh ngoài da
Nha đam tươi có tính năng làm săn da, thực hiện nhỏ lỗ chân lông. Bôi nhựa tươi hàng ngày lên mặt có công dụng ngừa nám, thực hiện mịn da, ngừa mụn …
Phòng ngừa sỏi niệu
Các anthraquinon cũng sẽ phối hợp những ion calci trong đường tiểu thành hợp chất tan được để tống ra ngoài theo nước tiểu .
Bệnh xơ gan cổ trướng
Lấy một nắm cây Aloe vera gọt bỏ phần có gai hai bên lá; nửa lít mật ong nguyên chất. Tất cả bỏ vào máy sinh tố xay đều, lấy nước uống 1 ngày 3 lần (15 phút trước bữa ăn), mỗi lần uống chừng 20 ml (1 muỗng canh).[cần dẫn nguồn] Uống thường xuyên nhiều tháng bệnh cũng sẽ thuyên giảm khả quan hoặc khỏi hoàn toàn. Chú ý chưa có thêm rượu cho người bị bệnh gan.
Bệnh tiểu đường và cao huyết áp
Có nhiều cách dùng :
Lấy một nắm lá nha đam (loài Aloe vera) gọt bỏ phần có gai hai bên lá, nấu sôi để nguội. Tất cả bỏ vào máy sinh tố xay đều lấy nước uống 1 ngày 3 lần (15 phút trước bữa ăn). Mỗi lần dùng khoảng 1 muỗng canh.[cần dẫn nguồn]Lấy một nắm lá nha đam nấu sôi để nguội. Uống nước , và ăn lá đã nấu chín, 1 ngày 3 lần (15 phút trước bữa ăn). Mỗi lần dùng khoảng 1 muỗng canh.[cần dẫn nguồn]Mỗi ngày lấy 1 hay 2 lá nha đam gọt vỏ, ăn sống. Ăn mỗi ngày 3 lần trong nhiều tháng cũng sẽ có kết quả khả quan.[cần dẫn nguồn]
Những người bị huyết áp mà không bị tiểu đường thì có thể ăn với đường nguyên chất hoặc đường phèn.[cần dẫn nguồn] Người bị tiểu đường nhưng không áp huyết cao thì ăn với muối.[cần dẫn nguồn]
Mỗi ngày dùng 200g lá nha đam tươi rửa sạch, cắt bỏ gai hai bên, dùng dao inox rạch trên lá nhiều hình vuông bằng con cờ nhỏ rồi cắt rời ra, thêm 50g đường cát, 2 muỗng canh mật ong, nước đá đập nhỏ để ăn.[cần dẫn nguồn]
Hoặc dùng 500 ml nước cốt nha đam, 200 ml mật ong trộn đều, để vào tủ lạnh dùng dần. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 3 muỗng canh trước bữa ăn.[cần dẫn nguồn]
Hoặc lấy nước vo gạo để lắng, bỏ nước trong bên trên (liều lượng tùy dùng trong ngày), dùng muỗng nạo lấy nhựa nhớt bên trong lá nha đam (bằng với lượng nước vo gạo). Trộn đều hai thứ. Buổi tối trước khi đi ngủ lau mặt cho sạch, rồi thoa dung dịch trên lên mặt, thoa cho đều, để vậy đến sáng, rửa lại bằng nước ấm.[cần dẫn nguồn]
Trong thực phẩm, lá nha đam dùng để ăn tươi với đường hoặc nấu chè, sữa chua. Có nơi còn dùng lá nha đam để nấu canh. Ngoài ra nha đam còn đã được thực hiện chất đông kết cho rất nhiều món ăn .
Do những đặc tính kỳ diệu trên, các nhà y dược học đã nghĩ đến những loại mỹ phẩm được chế tạo đến từ nhựa Nha đam để gây ra những các loại kem dưỡng da, do pH của gel nha đam gần giống với pH của da cho nên chúng thực hiện cho da tươi tắn và điều hòa được độ axít của da.[cần dẫn nguồn]
Hiện nay ở trên thị trường, nhiều hãng mỹ phẩm đã lấy ngay chính tên Aloe vera thực hiện tên thương mại cho những các loại kem chống nắng, dưỡng da, loại dầu gội, dầu khử mùi hôi, chất có tác dụng chống mốc, xà phòng, dầu cạo râu…[cần dẫn nguồn]
Tác dụng có hại
Nha đam có thành phần khác nhau tuỳ theo loài cây, nơi trồng , và cách làm. Ngoài ra, nó còn có phản ứng tương tác với 1 số ít chất khác. Người bệnh tim hạn chế dùng nó vì có rủi ro tiềm ẩn gây loạn nhịp tim. Đông y xếp Lô hội vào các loại thuốc tẩy xổ , và trục thuỷ, dùng nhiều sẽ thực hiện tổn thương tân dịch và chính khí .Nhựa cây nha đam nguyên là một chất độc, khi để ra ngoài chưa khí chất nhựa này dễ bị oxy hóa thực hiện mất đi một phần hoạt tính, do đó cần có quá trình chiết xuất đúng đắn để không thay đổi hoạt chất. Độc tố trong nha đam tuy không thực hiện chết người nhưng khi ăn một lượng lớn nha đam hoặc dùng trong thời hạn dài ( 3 – 6 tháng dạng đã chế thành viên ) hoàn toàn có thể :
Gây tiêu chảyNếu nữ giới mang thai có thể sinh quái thai. Phụ nữ đang cho con bú càng phải cẩn thận vì trẻ dễ bị ngộ độc khi bú mẹ.Bị co thắt bụng, nôn mửa, tiêu chảy.Có hiện tượng tích luỹ , và gây rối loạn tiêu hoá, tiêu chảy. Người bị bệnh trĩ, viêm ruột không nên dùng vì anthraquinon trong nhựa nha đam gây sung huyết.
Cách chế biến đúng
Khi ăn nha đam tươi, tất cả mọi người cần thực hiện sạch lớp nhựa mủ màu vàng kế bên lớp thạch nha đam để tránh ngộ độc bằng cách gọt vỏ .Sau đó rửa sạch dưới vòi nước cho đến khi bớt nhớt, cắt nhỏ, ăn sống, xay nước hoặc nấu chè đều dễ ăn .Liều dùng lá tươi mỗi ngày chỉ 10 – 20 g. Chọn những bẹ nhỏ, xanh nhạt, gọt bỏ vỏ, rửa sạch dưới vòi nước, nên ăn ngay ( chưa để lâu ngoài chưa khí, nếu cần thì dữ gìn , bảo vệ trong tủ lạnh ). Sử dụng lâu dài hơn với liều lượng thấp thì chưa có hại .
Kĩ thuật trồng
Hiện nay, có khoảng 300 loài nha đam khác nhau, nhưng nha đam Aloe vera lá xanh thẫm, bẹ lá to là loại dễ trồng và cho năng suất cao. Giống nha đam Aloe vera đang đã được nông dân trồng đại trà tại Việt Nam.
Chuẩn bị đất
Số lượng lớn
Nha đam chính là cây chịu được khô hạn, nhưng chưa chịu được ngập úng, do đó phải chọn vùng đất cao ráo, thoáng xốp, tốt số 1 là đất pha cát dễ thoát nước. Đất trồng phải được cày bừa kỹ, mục tiêu thực hiện nhỏ đất , sang phẳng ruộng trồng. Sau đó lên luống, đánh rãnh trồng. Thông thường luống được đánh cao khoảng chừng 20 cm để dễ thoát nước. Ðánh rãnh trồng theo tỷ lệ hàng cách hàng 80 cm, cây cách cây 40 cm. Phân chuồng hoai thường đã được sử dụng để bón lót. Mỗi cây bón lót khoảng chừng 500 – 700 g phân chuồng ; khoảng chừng 2,5 tấn phân chuồng / ha .
Trong chậu làm kiểng
Chuẩn bị một chậu cây có lỗ ở phía dưới để thoát nước cho cây. Trộn đều đất mùn với phân trùn quế, bỏ vào chậu, hỗn hợp đất vừa đủ chưa cần nhiều quá . Nha đam chính là loại cây rất nhiều dễ sống, chính thế cho nên bạn chưa cần mua hạt giống cũng hoàn toàn có thể trồng đã được thành cây nha đam mới. Nha đam hoàn toàn có thể đã được nhân giống chỉ bằng chiêu thức vô tính chỉ bằng 2 cách
Sử dụng lá nha đam
Chọn cây nha đam khỏe mạnh mập mạp, tách ra một lá từ thân cây chính. Đặt lá nha đam nằm ngang, chôn một phần của lá nha đam xuống dưới nước, phần gân xương lá hướng lên ở trên .
Cắt bỏ đọt cây mẹ
Một năm sau xung quanh cây mẹ sẽ Open mấy chục cây con. Khi cây con lớn chừng 10 cm thì hoàn toàn có thể đã được tách rời cây mẹ , ươm trong vườn. Khi cây con lớn chừng 15 – 20 cm thì hoàn toàn có thể đem trồng . Cây nha đam hoàn toàn có thể trồng quanh năm, nhưng tốt số 1 là trồng vào mùa xuân , và mùa thu, vì đây chính là thời hạn cây nha đam con hoàn toàn có thể phục sinh , tăng trưởng nhanh số 1 .
Thu hoạch mầm cây
Sau 2 tuần, mầm nha đam cũng sẽ nhú lên từ lá nha đam .Khi cây con được lấy từ vườn ươm, nên cẩn trọng lấy đã được càng nhiều rễ càng tốt, nhằm mục đích thu ngắn thời hạn hồi sức của cây con. Sau đó, trồng theo rãnh, với tỷ lệ : cây cách cây 40 cm, hàng cách hàng 80 cm, như vậy số lượng cây giống khoảng chừng 30 – 50.000 cây / ha . Việc chăm nom cây nha đam hầu hết gồm 3 khâu kỹ thuật như sau :
Tưới – tiêu nước
Khi trồng, mầm cây con nên đã được để nhô khỏi mặt đất để tránh úng thúi. Cây con phải đã được giữ cho thẳng , rễ phủ đều mới lấp chặt đất .
Cây nha đam chịu đã được nắng hạn nhưng lại phát triển tốt khi có độ ẩm trong đất vừa phải. Vì vậy, trong mùa khô phải tưới nước thường xuyên giữ độ ẩm cho đất. Nếu đất chưa đủ ẩm để giữ gốc nên tưới thêm nước, tốt nhất trong mùa khô, 3 đến 5 ngày phải tưới nước 1 lần, giúp cho cây sinh trưởng tốt, đạt chất lượng , sản lượng cao hơn. Với cây con thì để chậu cây ở nơi có ánh sáng mặt trời nhưng chưa quá gắt.Cây nha đam chưa chịu được ngập úng quá lâu. Do vậy, nếu trời mưa dài ngày thì phải khơi thông cách rãnh trồng tạo điều kiện để thoát nước tốt. Nếu để mương rãnh bị tích nước sẽ gây thối rễ, thực hiện cho cây nha đam chết hàng loạt.
Nha đam vừa trồng xong mầm lá cũng sẽ đỏ hoặc vàng, nhưng khi đã bén rễ mầm sẽ xanh trở lại. Cây nha đam giống, sau khi lấy ra khỏi vườn ươm, nên để trong mát 2 đến 3 ngày, sau đó mới đem ra trồng thì cây con sẽ nhanh mọc mầm , tỉ lệ sống cao hơn .
Làm cỏ xới xáo đất
Trong quá trình chăm nom cây nha đam, phải xới xáo đất trừ cỏ nhiều đợt. Việc xới đất tiếp tục sẽ giúp cho nền đất được thông thoáng , và trừ được những các loại cỏ dại, làm cho quy trình chuyển hoá những chất dinh dưỡng trong đất nhanh gọn , cây nha đam dễ hấp thu, sinh trưởng , và tăng trưởng nhanh hơn . Cây nha đam có năng lực hấp thụ , và chuyển hóa nhanh những chất dinh dưỡng trong đất. Do đó, ngoài việc bón lót chỉ bằng phân chuồng ( khoảng chừng 2,5 tấn / ha ), thì tiếp tục bón thúc cho cây nha đam bằng phân NPK. Thời gian bón thúc tốt số 1 chính là 1 tháng / lần, với liều lượng khoảng chừng 100 kg / ha. Khi bón phân tránh làm bẩn lá, thường bón trước khi trời có mưa hoặc phải tưới nước sau khi bón phân. Mỗi lần bón phân nên phối hợp với xới xáo đất để nha đam dễ hấp thụ hơn .
Phòng trừ bệnh hại
Biểu bì lá của nha đam đã được bao bọc bởi một lớp giáp cứng, nên các loại côn trùng khó có thể gây hại. Nhưng trong điều kiện trồng với mật độ dày, đất quá ẩm và nhiệt độ thấp, lá của nha đam sẽ bị một số loại trực khuẩn gây hại. Trên mặt lá xuất hiện nhiều đốm đen , và sẽ tác động rất nhiều lớn đến chất lượng của cây nha đam.Biện pháp phòng trừ: Ðảm bảo thông thoáng trong vườn trồng nha đam, kịp thời tiêu nước để khống chế độ ẩm của đất phù hợp, làm cỏ đúng lúc giúp cho nha đam phát triển mạnh, tạo nên nguy cơ kháng bệnh tốt.Nếu xuất hiện biểu hiện bệnh do trực khuẩn gây ra, nên nhanh chóng cắt bỏ những lá mang bệnh đang tiêu hủy, hạn chế lây lan cho các lá khác.Trồng cây nha đam chủ yếu chính là thu hoạch lá, do vậy trong quy trình phòng trừ bệnh hại, không nên sử dụng loại thuốc hóa học.
Cây nha đam chính là các loại cây chịu khô hạn rất nhiều tốt do đó trong mùa khô, không có nước tưới, cây nha đam vẫn hoàn toàn có thể sống được. Ðến khi đất có nhiệt độ thích hợp, cây sẽ liên tục tăng trưởng. Sau khi trồng khoảng chừng 6 tháng, cây nha đam hoàn toàn có thể cho thu hoạch lứa tiên phong , và cứ mỗi tháng lại thu hoạch một lần. Sau một năm xung quanh cây mẹ lại Open nhiều cây con. Các cây con to khỏe hoàn toàn có thể đã được dùng để sửa chữa trị thay thế cây mẹ , cho thu hoạch lâu bền hơn mà chưa phải ươm trồng lại từ đầu .