Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Mỹ –Khoa Khám bệnh & Nội khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Sốc phản vệ là tai biến dị ứng nghiêm trọng, có thể gây tử vong. Sốc phản vệ có thể xảy ra sau vài giây hoặc vài phút sau khi tiếp xúc với chất khiến người bệnh bị dị ứng, không những chỉ gặp ở trẻ nhỏ mà còn gặp ở người lớn nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.
1. Sốc phản vệ là gì vậy?
Sốc phản vệ là một kiểu phản ứng dị ứng cấp tính nặng và đe dọa trực tiếp tới tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.
Bạn đang đọc: Sốc phản vệ là gì và thường xảy ra trong trường hợp nào?
Sốc phản vệ là gì và thường xảy ra trong trường hợp nào?
Với sự xuất hiện đột ngột của giãn mạch và thành mạch tăng tính thẩm thấu, phế quản nhạy cảm quá mức, sốc phản vệ là một hội chứng lâm sàng dễ nhận biết.
Sốc phản vệ là tình trạng một số chất hóa học được giải phóng bởi hệ miễn dịch trong phản vệ khiến bạn bị sốc.
Một số trường hợp hoàn toàn có thể xác lập được nguyên do gây ra sốc phản vệ nhưng 1 số ít khác lại rất khó để hoàn toàn có thể xác lập bởi nguyên do gây ra hoàn toàn có thể là có sự phối hợp của nhiều nguyên do khác nhau, việc chẩn đoán càng trở nên khó khăn vất vả hơn. Khoảng 20 % những trường hợp bị sốc phản vệ không Open những triệu chứng ở da hay niêm mạc, số khác lại Open triệu chứng ở hệ tuần hoàn như giảm huyết áp .
Sự tương tác giữa kháng nguyên và kháng thể dẫn đến cơ thể xuất hiện một lượng lớn những yếu tố gây giãn mạch, huyết áp giảm khiến cơ thể có thể bị sốc phản vệ. Sốc do tiêm kháng sinh penicillin là loại sốc phản vệ hay gặp nhất.
2. Cơ chế nảy sinh sốc phản vệ
Cơ chế phát sinh sốc phản vệ trải qua 3 quá trình :
Giai đoạn 1 – giai đoạn mẫn cảm: Khi dị nguyên đi vào cơ thể, tình trạng sốc phản vệ bắt đầu xảy ra. Dị nguyên đi vào cơ thể qua đường tiêm truyền hoặc có thể do ăn uống, do hít phải hoặc tiếp xúc qua da, tại đây dị nguyên gặp đại thực bào. Đại thực bào được hoạt hóa, những thông tin được truyền qua ARN và tiết ra chất interleukin (IL 1). TCD4 được hoạt hóa bởi IL1, với sự tham gia của những phức hợp chuyển lớp 1 và 3, thứ lớp của TCD4 là TH1 và TH2 bị tác động.
Vai trò của TH2 được thể hiện một phương pháp rõ rệt trong trường hợp bị sốc phản vệ do thuốc, với sự tham gia của IL 4 và IL5 dẫn đến sự sản sinh IgE.
Xem thêm: Khái niệm, đặc điểm và vai trò của phản biện xã hội
Kháng thể IgE từ tế bào plasma chui qua màng tương báo và được gắn trên mặt phẳng của dưỡng bào .
Giai đoạn 2 – giai đoạn hóa sinh bệnh: dị nguyên kết hợp với IgE giải phóng nhiều loại hoạt chất trung gian: serotonin, histamin…Giai đoạn 3 – giai đoạn sinh lý bệnh: Các hoạt chất trung gian gây tác động khiến cho động mạch bị giãn, huyết áp giảm, phế quản bị co thắt gây nên những cơn đau ở vùng bụng, động mạch não bị co khiến cảm thấy đau đầu, choáng hoặc có thể là hôn mê.
Hậu quả của cơ chế này chính là tăng tính thẩm thấu mao quản và việc nhạy cảm quá mức của phế quản khiến cho mạch ngoại biên bị giãn, tính thẩm thấu thành mạch tăng, thể tích tuần hoàn bị giảm dẫn đến tình trạng tụt huyết áp, hoạt động của cơ tim bị ảnh hưởng bên cạnh đó phế quản bị co thắt thanh quản bị phù nề, đường hô hấp bị hẹp lại gây nên tình trạng suy hô hấp cấp.
Sốc phản vệ xảy ra khi cơ thể có cơ địa dị ứng, tức là có thể xảy ra với người này nhưng có thể lại không xảy ra đối với người khác.
3. Nguyên nhân gây ra sốc phản vệ
Để chống lại những chất lạ khi đi vào khung hình, hệ miễn dịch sẽ sản xuất ra nhiều kháng thể đặc hiệu. Đối với những chất có hại thì đây là phản ứng hữu hiệu. Tuy nhiên, 1 số ít trường hợp khác, hệ miễn dịch lại phản ứng một phương pháp quá mẫn cảm với những chất vô hại như thức ăn … khi đó hệ miễn dịch sẽ khởi động chuỗi những phản ứng hóa học dẫn đến hiện tượng kỳ lạ dị ứng .Thuốc uống, thuốc tiêm, truyền dịch, thức ăn hoặc nọc côn trùng nhỏ là những nguyên do dễ gây ra thực trạng sốc phản vệ. Một số nguyên do khác gây ra sốc như bị mất máu nhiều, khung hình bị giập nát khi bị chấn thương, ….
Các loại thuốc như kháng sinh, thuốc giảm đau chống viêm, thuốc giãn cơ, thuốc gây tê, gây mê là những nguyên nhân phổ biến nhất của sốc phản vệ do thuốc. Nọc ong cũng là loại nọc côn trùng hay gặp nhất gây nên tình trạng sốc phản vệ. Thức ăn hàng ngày như trứng, lạc, những loại hải sản là những nguyên nhân thường gặp gây ra sốc phản vệ do thức ăn.
Cần có sự hướng dẫn và can thiệp kịp thời của bác sĩ khi bạn xuất hiện những biểu hiện bị sốc phản vệ. Sốc phản vệ có thể gây tử vong khi không được xử lý kịp thời, chính vì vậy nếu cảm thấy cơ thể có sự thay đổi đột ngột khi tiếp xúc với tác nhân lạ cần nghi ngờ tình trạng sốc phản vệ xảy ra (phải được xử trí ngay lập tức càng sớm càng tốt). Nếu bị dị ứng thức ăn cần đọc kỹ và chú ý tới những thực phẩm đang sử dụng có nguy cơ cao gây nên dị ứng cho bản thân.
Thạc sĩ. Bác sĩ Mỹ có kinh nghiệm trên 6 năm làm bác sĩ Nội khoa tại những Bệnh viện Trung Ương huế, Bệnh viện Đại học Y dược Huế; Bệnh viện Tâm Trí Đà nẵng; Bệnh viện Đà Nẵng. Hiện là Bác sĩ Nội Khoa Nội tổng hợp Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI Đ Y. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!