Vì sao nghiện ma tuý là… bệnh mãn tính?

Dân trí

Nhiều người hoài nghi thậm chí không công nhận quan điểm “Nghiện ma tuý là bệnh mãn tính của não bộ”. Trong khi đó quan điểm này hoàn toàn dựa trên các căn cứ và bằng chứng khoa học được công nhận.

Các loại ma tuý

Gây “biến dạng” các bộ phận quan trọng trong não

Vì sao nghiện ma tuý là… bệnh mãn tính?

các mày mò mang tính bước ngoặt về ảnh hưởng tác động của ma túy lên não bộ đã thực sự tạo ra một cuộc cách mạng trong nhận thức về nghiện và điều trị nghiện . Viện Quốc gia về lạm dụng chất Hoa Kỳ ( NIDA ) đã chứng tỏ rằng ma tuý làm biến hóa các vùng cuống não, vùng vỏ não, hệ viền theo hướng thôi thúc hành vi lạm dụng ma tuý, nổi bật là hội chứng nghiện. Nó can thiệp vào mạng lưới hệ thống thần kinh, gồm có các neuron, chất dẫn truyền thần kinh dopamine, thể thụ cảm, chất luân chuyển . Trong đó, ở người thông thường, siêu thị nhà hàng, tập thể thao, quan hệ tình dục làm tăng lượng dopamine, làm cho người ta có cảm xúc thoải mái và dễ chịu, vui tươi và có động cơ để liên tục thực thi các hoạt động giải trí này. Nói cách khác, mỗi khi lượng dopamine tăng lên con người sẽ có khoái cảm, cảm thấy sung sướng, vui tươi. Cảm giác thoải mái và dễ chịu này được lưu giữ trong vùng ký ức ở não và thôi thúc người ta lặp lại các hành vi mang lại khoái cảm này . Nghiện ma tuý là thực trạng chịu ràng buộc về sức khỏe thể chất và mất năng lực trấn áp hành vi sử dụng do ma tuý đã gây ra các biến hóa lâu bền hơn trong não bộ . Ma tuý làm tăng ồ ạt lượng dopamine, tạo ra khoái cảm rất mạnh. Cảm giác này cũng được lưu giữ trong vùng ký ức của não, dẫn đến cảm xúc thèm nhớ, thường rất dai dẳng. Để bảo vệ khung hình, không cho lượng dopamine tăng quá nhiều ( gấp từ 2-12 lần mức độ thông thường ), não bộ sẽ buộc phải điều hoà bằng cách sản sinh ra ít dopamine nội sinh hoặc giảm số lượng các thụ cảm thể dopamine ( thụ cảm hỗ trợ dẫn truyền cảm giác sung sướng ). Hậu quả là người dùng ma tuý sẽ phải liên tục bổ trợ ma tuý để bù đắp lượng dopamine thiếu vắng . Đây là nguyên do người sử dụng ma tuý sẽ dần cảm thấy chán nản, thiếu sinh khí, trầm uất và không hề liên tục tận thưởng các gì trước kia mình thích khiến họ phải liên tục sử dụng ma tuý để tăng lượng dopamine trở lại mức thông thường. Cộng thêm với ký ức về khoái cảm khi sử dụng ma túy luôn luôn nhắc nhở, người sử dụng liên tục sử dụng – tạo thành vòng xoáy vô tận . Chưa kể, khi lượng dopamine tăng ồ ạt sẽ gây thiếu vắng các thụ thể dẫn truyền cảm giác ( mỗi phân tử dopamine sẽ cần tới 1 thụ thể để truyền tín hiệu ) . Hay chất dẫn truyền thần kinh glutamate có năng lực tác động ảnh hưởng lên đường dẫn truyền khoái cảm và năng lực học tập bị biến hóa nồng độ do ma tuý sẽ khiến não bộ cố đền bù và dẫn tới suy giảm năng lực nhận thức . Tương tự, chất endorphine, một mooc-phin nội sinh của khung hình, cũng sẽ đổi khác can đảm và mạnh mẽ ở người nghiện heroin, khiến họ rơi vào thực trạng “ vật vã ” khi “ đói thuốc ” . Điều mê hoặc là các nhà khoa học của Viện nghiên cứu Quốc gia Hoa Kỳ về Lạm dụng ma tuý đã chụp được sự đổi khác rõ ràng ở các khu vực của não bộ đến lượng thụ cảm thể dopamin D2, lượng chất xám trong não người nghiện trong các thời gian khác nhau : Ảnh bộ não thông thường, não lạm dụng ma tuý đá, ngừng 1 tháng – Lạm dụng ma tuý đá ngừng 14 tháng

Khối lượng chất xám ở thuỳ trán của người nghiện có thể thấp hơn tới 20% so với người không nghiện.

Bộ não bị biến hóa kinh khủng khi sử dụng heroin Liên quan đến sự ảnh hưởng tác động của ma tuý với sự tăng trưởng của não bộ và độ đàn hồi của não ở lứa tuổi 24 trở xuống, BS Hải Oanh cho biết : “ Quá trình trưởng thành của não từ sau ra trước và hoàn tất lúc khoảng chừng 24 tuổi, do đó tiếp xúc với chất gây nghiện trong thời kỳ thanh thiếu niên, năng lực hồi sinh sẽ kém và rủi ro tiềm ẩn tổn thương não vĩnh viễn sẽ rất cao ” . Như vậy, sự ảnh hưởng tác động của ma tuý so với con người không chỉ là về tâm ý mà cả bộ não. Và sự đổi khác của não bộ chính là biểu lộ của bệnh lý .

Cơ chế tái nghiện – Giống như tái phát bệnh mãn tính

Theo BS Hải Oanh, tỉ lệ tái nghiện ở các người điều trị cai nghiện hiệu suất cao là khoảng chừng 40-60 %, tương tự với tỉ lệ tái phát các bệnh mãn tính như tiểu đường, tăng huyết áp, hen . Như thế, người nghiện cần được điều trị suốt đời giống như một bệnh mãn tính để giảm bớt rủi ro tiềm ẩn tái nghiện . “ Giống như mẹ tôi, một bệnh nhân cao huyết áp, từng bị tai biến nhẹ vì “ ý tưởng sáng tạo ” sử dụng dưới liều chỉ định, sử dụng cách ngày nhằm mục tiêu tiến tới bỏ hẳn thuốc mặc dầu được bác sĩ chỉ định phải dùng thuốc hằng ngày. Sau lần tai biến đó, bà dùng thuốc đều đặn, không khi nào sợ rằng mình bị nhờ vào vào thuốc nữa ”, BS Hải Oanh dí dỏm lấy Thí dụ . Lấy 1 Thí dụ khác, BS Hải Oanh cho biết tại Pháp và Hà Lan, đã có các trường hợp dùng thuốc sửa chữa thay thế heroin đã 40 năm và họ vẫn khoẻ mạnh, lao động, hoạt động và sinh hoạt thông thường . Hơn thế, các điều tra và nghiên cứu về thần kinh đã nhận thấy trong bộ não có một cơ sở chung cho toàn bộ các loại chất gây nghiện ( Thí dụ : nicotin, heroin, cocain, rượu … ). Cơ sở này được gọi là Brain Reward System ( tạm dịch là : Hệ thống Củng cố trong não ), với các công dụng đa phần là : Tăng cường các hành vi có lợi cho sự sống sót của con người – Thí dụ, ăn đồ ngọt, các thức ăn ngon để cung ứng dinh dưỡng ; uống nước để cung ứng nước cho tế bào ; hoạt động giải trí tình dục để duy trì nòi giống ; tập thể dục để cải tổ sức khoẻ …. Củng cố các hành vi này để bảo vệ là tất cả chúng ta sẽ liên tục triển khai chúng . Và người nghiện heroin sẽ có các cảm xúc thoải mái và dễ chịu, luôn gợi sự thèm nhớ, thúc giục họ sử dụng lại chất mang đến khoái cảm này. Và khi cảm xúc này lặp đi lặp lại, nó sẽ khắc sâu tới cả hoàn toàn có thể là vĩnh viễn . “ Đây là nguyên do tại sao lại khó hoàn toàn có thể vượt qua được thói nghiện và tại sao hiện tượng kỳ lạ tái nghiện lại xảy ra, và tại sao nhiều lúc phải mất nhiều năm mới hoàn toàn có thể bỏ hẳn được ma tuý ”, BS Hải Oanh nhấn mạnh vấn đề . Bài 3 : Điều trị nghiện ma tuý như thế nào ?

Nhân Hà

E-Mail : [email protected]